Dit jaar duiken wij het Nederlands Mijnmuseum in. Het museum – gelegen achter het Centraal station – heeft een uitgebreide collectie over het mijnverleden van Heerlen. Ieder museumstuk heeft zijn eigen verhaal. Voordat we de museumstukken bekijken, eerst een stukje geschiedenis over het museum zelf.
Met de aanleg van de 1e Oranje-Nassau mijn te Heerlen, begon in 1893 de periode van de “moderne” steenkolenmijnbouw. Er zouden nog drie Oranje-Nassau mijnzetels volgen. Ook andere particuliere mijnondernemingen en ook de Nederlandse staat gingen in Zuid-Limburg steenkool ontginnen. In totaal ontstonden twaalf steenkolenmijnen, die in belangrijke mate bijdroegen aan de Nederlandse energievoorziening. Als laatste van de twaalf mijnen staakte de Oranje-Nassau I te Heerlen op 31 december 1974 de productie en was een steenkolentijdperk van ruim 75 jaren afgesloten.
In 1893 verkreeg Henri Sarolea vergunning (een concessie) om in Heerlen steenkool te ontginnen. Na het afdiepen van de schachten I (254 m. ) en II (470 m.) werd reeds op 30 maart 1898 de eerste steenkool naar boven gehaald. (Zowel de eerst als ook de laatst gedolven steenkool bevinden zich tegenwoordig in het Nederlands Mijnmuseum).
De Oranje Nassau mijnen
In de Oranje Nassau I werd gasarme kool gewonnen (“magere” kool). Deze “magere” kool was het meest in trek bij de afnemers en huishoudens.
Het ontginningsgebied (concessie) van de Oranje-Nassau besloeg 3.400 ha. Binnen de concessie waren vier mijnzetels gevestigd, de ON I te Heerlen, de ON II te Schaesberg, de ON III te Heerlerheide en de ON IV te Heksenberg. De concessie van de ON I was aanzienlijk uitgestrekt en reikte tot onder het grondgebied van de gemeente Simpelveld (Rode Put, ca. 7 km. van de schacht te Heerlen verwijderd). In de beste jaren had de Oranje-Nassau ca. 9.000 arbeiders in dienst.
568.261.000 ton steenkool werd door de Limburgse mijnwerker uit de grond gehaald, hiervan 31.978.000 bij de ON I te Heerlen, gedurende de periode van 1898-31.12.1974. Een gigantische productie, zeker als men bedenkt, dat de gemechaniseerde koolwinning eerst in de 2e helft van de vorige eeuw tot ontwikkeling is gekomen. Tot dan was het voornamelijk handwerk.
De laatste productiepijler eind 1974 bevond zich onder kasteel Terworm, op een diepte van 420 m. Dit betrof een volledig geautomatiseerde pijler, met “wandelondersteuning”.
Tientallen jaren lang brachten duizenden mijnwerkers een groot deel van hun leven door onder de grond en wijdden hun beste jaren aan de Nederlandse welvaart. Dit culturele erfgoed moet worden gekoesterd. Velen hebben daarvoor betaald met hun leven, ruim 1400 mijnwerkers verongelukten op de werkplek. Talloos zijn de silicose-slachtoffers.
De toekomst
De stichting Carboon heeft met de realisatie van het Nederlands Mijnmuseum het mijnerfgoed zeker gesteld. Echter bestaan er nog volop uitbreidingsplannen. Deze plannen omvatten de realisatie van een simulatiemijnlift, die het mogelijk maakt om fictief, maar zeer realistisch, ondergronds te gaan en een bezoek te brengen aan een, al even realistisch nagebootst, ondergronds bedrijf. Een “doe” museum, dat onze kinderen laat voelen en zien, hoe het er vroeger in de mijnen aan toe ging.
In 2015 vindt de 50 jarige herdenking plaats van de aankondiging mijnsluitingen door Joop den Uyl in de Heerlense schouwburg. Bij gelegenheid van deze herdenking wil de stichting Carboon het nieuwe Nederlands Mijnmuseum open stellen.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
In de jaren 1956-’57 dee ik mijnbouwkundige praktijk. Dus o.m. weekenddiensten/pompen-kontrole op de ON-I. Beneden aangekomen stond gelukkig een El-lok gereed. Alleen: mijn maat ging in de andere cabine zitten en ik mocht op de “kast” hangen. Onnodig te zeggen dat het erg heet werd voordat we ca. onder de Vroedvrouwenschool waren aangekomen! De rest bespaar ik jullie (behalve het klimmen in een natte blindschacht a 80 mtr zonder bediening). De echte kompels van de ON-i begrijpen dit. De anderen vragen me maar.
Han
De op de foto aanwezige voetgangersbrug werd, nadat er een tunnel onder het spooremplacement was aangelegd, afgebroken en heropgebouwd bij de overweg in de Willemstraat/Stationsstraat.
even een vraag van een jonge hond van 43; mij is altijd verteld dat Den Uyl de mijnen in Limburg veel te vroeg gesloten heeft en dat deze zeker tot in de jaren 90 open hadden kunnen blijven..is dat nu waar of onzin?
Natuurlijk hadden de mijnen langer open kunnen blijven. In Duitsland ,net over de grens, zijn de kolenmijnen veel later gesloten. Het is echter een feit dat de Limburgse mijnen bij langer open blijven zwaar gesubsidieerd hadden moeten worden.
Je kunt je wel afvragen of subsidie verstrekken aan de mijnen niet goedkoper was geweest dan het aantrekken en financieel ondersteunen van vervangende werkgelegenheid voor de mijnwerkers , met bedrijven die het economisch gezien op langere termijn toch niet konden bolwerken .
dan klopt het toch wat mijn overgrootvader vertelde, hij was hoofdingenieur op de Maurits in Geleen, hij vertelde dat de Staatsmijnen tot de modernste van de wereld behoorden en dat als de mechanisatie en automatisering verder door gevoerd zouden zijn, de mijnen, weliswaar met minder mensen, maar wel open hadden kunnen blijven en dat zou beter zijn geweest dan radicale sluiting.
een vraag van mij de eerste die niet in mijn familie ondergronds kan. Door de huidige energievraag in de wereld hoor je steeds meer dat er nieuwe mijnen worden opgestart (china, rusland en polen) om aan deze energievraag te kunnen voldoen. Ik heb het ook al eens gehoord dat er in Nederland een nieuw mijn wordt opengemaakt. is er aan dit verhaal iets waar?
Ik ben op zoek naar een mooi menselijk verhaal uit deze tijd.wij willen dit omzetten in een theaterstuk van ongeveer 40 minuten.
Heb ze zelf vanaf 1955 bij de ON3 gewerkt, 6 jaar ondergronds en tot einde 1960 toen bovengronds.
het eerst als electromonteur in een mehanischse ploegpijler, het was zwaar werk telkens schakel-
kasten verplaatsen en grondkabels weer aansluiten en alles in een rekord tempo!
En nog de wachtdiensten op zondagavond 00 uur, dan begon je op de 225 m verdieping met de hoog-
spanningen in te schakelen via de neerbraak naar de 318 m verdieping dat ging dan door ook weer via de neer braak tot 420 m verdieping, normaal was met 2 man maar het gebeurde wel eens dat je collega
niet kwam opdagen dan moest je alle verdiepingen en de pompenkamers alleen doen en om 06 uur moest je weer aan de schacht zijn om te douchen naar huis te gaan. (afgebrand!)
En toch heb ik er met veel plezier gewerkt, tot november1966 ben vertrokken vanwege mijnsluiting.