De nooit gewaardeerde heldendaad van Ferdinand van Wersch

Ferdinand van Wersch stierf op 79 jarige leeftijd in Heerlen. Behalve verdriet bij zijn nabestaanden was er ook verdriet bij het verenigingsleven van Heerlen.

Als zoon van een schilder had Fer een groot bedrijf met tientallen schilders die ondermeer voor de Staatsmijnen opdrachten uitvoerde. In zijn vrij gemaakte tijd organiseerde hij erg veel voor allerlei clubs in Heerlen. Hij stond vooraan wanneer er een volksfeest georganiseerd moest worden.

Hij werd geboren op woensdag 26 juli 1876 in de Emmastraat 8 in Heerlen. Toen heette die straat nog de Dorpsstraat. Hij begon een schildersbedrijf. Eerst in de Klompstraat en later in de Stationsstraat. Heerlen was juist in die tijd aan het groeien, mede door de komst van de trein in 1896 en de opkomst van de mijnbouw. Dat betekende vele nieuwe huizen en fabrieken. Ferdinand sloot een contract met de Staatsmijnen en de zaak breidde stevig uit.

Hij was o.m. jarenlang voorzitter van de R.K. middenstandsvereniging en van de R.K. schilderspatroonsbond. Hij organiseerde middenstandstenstoonstellingen, gymnastiekfeesten, wielerfeesten, schuttersfeesten, priesterfeesten, enz. Verder was hij, die de folklore na aan het hart lag, voorzitter van het huldigingscomité bij gelegenheid van het 450-jarig bestaan van de Heerlense schutterij St. Sebastianus en voorzitter van het huldigingscomité bij de viering van het 90-jarig bestaan van de Kon. harmonie St. Caecilia.  Voor en tijdens de oorlog was hij commandant van de vrijwillige brandweer. Na de oorlog verwierf hij zich nog grote verdiensten voor de schutterij als lid van de commissie van bijstand; niet voor niets werd  hij dan ook tot erelid benoemd. Vier jaar lang diende hij de gemeenschap als lid van de gemeenteraad en dan mag zeker niet vergeten worden zijn jarenlange commandantschap van de Heerlense vrijwilliger brandweer – zowel vóór de oorlog (tot 1930) en vooral ook onder de bezetting.

De vrijwillige brandweer had ook een grote plek ingenomen in zijn hart. Op 8 april 1908 werd die opgericht. De voorzitter was de heer Schmitz, een zeer markante figuur met een grote grijze baard. De tweede voorzitter was, volgens de geschriften Willem van Wersch, volgens anderen Edmond van Wersch. En als één van de twintig leden was Ferd van Wersch. Alle drie waren het broers. Later zou Ferd als luitenant het commandantschap op zich nemen.

Aan hem persoonlijk dankt Heerlen dat op 17 september 1944 – de bevrijdingsdag – het station niet tot de grond toe afbrandde. Op eigen risico riep hij zijn brandweer op, die dapper met het blussingswerk begon nadat hij een Duitse autoriteit had weggestuurd met de verzonnen mededeling dat hij van hoger hand opdracht had om de brand in het station te blussen. Tijdens de oorlog was hij ook steeds het allereerst op zijn post als de sirenes gierden. Op 70-jarige leeftijd werd hij door de brandweer met een borstbeeld van hem zelf, gemaakt door de Heerlense beeldhouwer H. Stump, vereerd.

Op zondagmorgen 17 september 1944 zagen de Duitsers in Heerlen dat het afgelopen was. Dat er niets meer aan te doen was. Voordat zij voorgoed vertrokken, staken zij echter eerst nog onder andere het station in brand. Toen de luchtbeschermingsdienst dat ontdekte trok er onmiddellijk een opruimingsploeg heen om de inboedel te redden. Deze ploeg werd door de nog aanwezig Duitsers uit elkaar geschoten. De vrijwillige brandweer onder leiding van Fer van Wersch wist achteraf een deel van het station te behouden. Tijdens het blussen kwam er een Duitse officier langs, die wilde weten waar het blussen voor  nodig was. Luitenant Van Wersch stuurde hem weg en ging rustig door met het bluswerk. De man accepteerde het gezag en lichtte zijn laarzen nog op om de  brandslangen niet te beschadigen.