Gevangen in Kasteel Hoensbroek

Met het boek “Het Wolvenpak” van Ton van Reen kunnen we weer een boek over de Bokkenrijders aan de collectie toevoegen. Daar waar van Reen tussen 1986 en 1994 in vier delen ” Bende van de Bokkenrijders” een verhaal schreef met als locatie Zuid-Limburg, speelt dit boek zich vooral af in en rond Kasteel Hoensbroek.

Het kasteel dat rond 1250 gebouwd moet zijn, is het decor van twee verhalen die zich rond de achttiende eeuw afspelen. De arme Mathijs Ponts, die in afwachting van zijn veroordeling (lees doodstraf) en vanuit een kelder in het kasteel, terugblikt op zijn leven als Bokkenrijder. Daar tegenover staat het verhaal van de rijke en adellijke familie van Hoensbroeck.

Het kasteel dat tussen 1250 en 1750 flink werd uitgebreid is een van de grootste nog te bezoeken kastelen van Nederland. Het door een gracht omringde kasteel was eigendom van de familie van Hoensbroeck. Herman Hoen (die we nu herkennen als het vrolijk getekende riddertje van het kasteel) was in 1388 de eerste Heer van Hoensbroek.

Het kasteel fungeerde ten tijde van de opkomst van de Bokkenrijders niet alleen als onderkomen voor de nazaten van de familie Hoensbroeck, maar ook als gevangenis voor vermeende Bokkenrijders wachtende op een “proces” of straf.

Wie waren de Bokkenrijders?
Een controverse die altijd rond de Bokkenrijders is geweest bestaat uit de vraag of de juiste mensen de stempel Bokkenrijder kregen? Zo’n gerechtelijk proces zag er die dagen namelijk heel anders uit dan nu. Daar waar verdachten nu ook rechten hebben, was het in de achttiende eeuw slechts een formaliteit. Waar gebruik werd gemaakt van duimschroeven en Spaanse laarzen om bekentenissen af te leggen valt te verwachten dat menige bekentenis alleen ten doel had om het martelen te stoppen. Eenmaal verdacht en opgepakt betekende vaak martelingen tot (de gewenste) bekentenis of dood.

Een enkeling die we in de geschiedenisboeken terug kunnen vinden is na gevangenschap in kasteel Hoensbroek later vrijgesproken. Houb Palmen uit Vaesrade, “den lange Houb” was een van de uitzonderingen. Christiaen Reumkens kreeg het voor elkaar om na gevangenschap in het kasteel te ontsnappen. Dat het gerecht in die tijd niet goed overweg kon met alle criminele activiteiten en wild om zich heen sloeg blijkt uit het feit dat nog geen dag na de ontsnapping van Christiaen Reumkens zijn cel weer werd ingenomen door Lens Knooren.

Mathijs Ponts, hoofdpersoon in het boek, werd op 10 april 1743 opgepakt en was een van de velen die niet aan de doodstraf konden ontkomen.

Het mooie aan het boek “Het Wolvenpak” is dat het, behalve een goed en eerlijk beeld geeft van de armzalige en harde werkelijkheid in de achttiende eeuw rondom de Bokkenrijders, het ook de regionale geschiedenis zo dichtbij brengt. Met dit verhaal op zak stap je een volgende keer weer net wat anders de poort van het kasteel Hoensbroek binnen.

Wil je het boek “Het Wolvenpak” lezen? Ga naar de plaatselijke boekhandel of bestel het boek via bol.com.