Wie nu vanaf de Saroleastraat de Promenade oploopt en net voorbij de V&D naar rechts draait ziet in zijn blikveld al het pand van de kledingzaak “We”. Wanneer je voor de ingang van de kledingzaak staat, zie je twee grote roltrappen die je van en naar de verdieping voor herenkleding brengen. In de jaren ‘60 was dit de ingang van de Hollandia bioscoop.
Voordat de Hollandia bioscoop op 5 mei 1960 aan de Promenade 1 werd geopend, lag het theater aan de Saroleastraat ter hoogte waar nu V&D is. Niet onbelangrijk om te vertellen is dat er voor 1960 nog geen Promenade was. De Saroleastraat liep toen nog aan één stuk door van het Centraal station tot boven aan de Geleenstraat, daar waar nu een andere bioscoop ligt: de H5. Daar, waar nu op de hoeken V&D en Van Haaren zijn, vond men toen een aaneen gesloten stuk bebouwing met panden waar oa. de Hollandia bioscoop gevestigd was. De bioscoop aldaar werd geopend op 13 december 1929. De Hollandia bioscoop had een lange donkere ingang. Hier moesten de bioscoopbezoekers wachten om kaartjes te kopen. Aan beide kanten waren kasten waarin de foto’s hingen van de films van die week en de verwachte films. Wanneer je naar boven keek zag je jezelf op de kop, want er waren spiegels in het plafond aangebracht. Anders dan nu bestonden bioscopen vaak uit maar 1 zaal, ook de Hollandia bezat maar 1 zaal. Wel was er een apart balkon, waar meestal de buurtvereniging kon zitten.
In 1937 werd door de eigenaren (de gebroeders Hirschberg) begonnen aan een grote verbouwing. Hadden de Hirschbergs tot dan toe een monopoliepositie bij de exploitatie van bioscopen in Heerlen, nu raakten zij met de Hollandia bioscoop betrokken in een felle concurrentiestrijd met de nieuw te bouwen Royal bioscoop tegenover het station door de Van Bergens. Ondanks een ongeval met dodelijke afloop tijdens de verbouwing, wist Hollandia de vernieuwde zaal al in december 1937 te openen, enkele weken voor de opening van Royal in januari 1938.
Bij binnenkomst kon je drank en snoepgoed kopen. Deze moest je wel op hebben voordat de film begon, het was verboden om deze op te eten in de filmzaal. Popcorn zoals we dat nu kennen was in ons land nog niet bekend. Het waren meer de repen chocola, koeken, mars-en, snoepjes en dergelijke die verkrijgbaar waren.
De benaming Hollandia die – net als op veel andere plaatsen in Nederland – in Heerlen, Kerkrade, Brunssum Eygelshoven en Valkenburg werd gebruikt, verwees expliciet naar een nationale in plaats van een lokale identiteit.
Op zaterdag- en zondagavond, de spitsuren voor bioscopen in die tijd, stond de rij voor de kassa van Hollandia soms tot aan de hoek Saroleastraat-Stationsplein. Ironisch genoeg was dit ook de plek waar rond die tijd vaak de rij van concurrent Royal begon. Mede-directeur Erwin Hirschberg woonde na de oorlog in Valkenburg en kwam op zaterdagavond soms naar Heerlen, steevast vergezeld door zijn vriendin en zijn hondje. Wanneer er dan oude mensen in de rij stonden te wachten die moeilijk ter been waren, nam hij ze bij de hand en loodste ze langs de rij naar de kassa.
Zoals gezegd werd de Hollandia bioscoop (en diverse andere panden) aan de Saroleastraat afgebroken om plaats te maken voor de Promenade. Aan de Promenade 1 verscheen na het openbreken van de Saroleastraat – en dus de sloop van de “oude Hollandia” aan de Saroleastraat – de vernieuwde bioscoop.
Op 5 mei 1960 opende de nieuwe Hollandia haar deuren. De projectiecabine bevond zich, geheel ongebruikelijk, op de begane grond waardoor er zonder hoek geprojecteerd kon worden. Dit resulteerde in een uitmuntende kwaliteit. Helaas was de zaal zelf erg kil en onaantrekkelijk en werd door bezoekers omschreven als een “ongezellige schoenendoos”. Hiermee had Hollandia de charmes van de voorgaande Hollandia’s aan de Saroleastraat verloren en zag daardoor veel vaste bezoekers vertrekken naar de grotere en mooiere Royal.
Om een idee te geven van die tijd: in 1960 werden in de Nederlandse bioscopen films als “Ocean’s Eleven” met onder andere Frank Sinatra en Dean Martin en Stanley Kubricks’ “Spartacus” vertoond.
Lang heeft de Hollandia bioscoop aan de Promenade niet bestaan. Met vele diverse namen was het al 10-tallen jaren een komen en gaan van theaters en bioscopen in Heerlen. Namen als de Universal bioscoop, de Scala, de Union, de Flora bioscoop en de Royal vormen een kleine greep uit de diverse bioscopen die Heerlen rijk is (geweest). In 1964 viel het doek voor de Hollandia bioscoop in Heerlen.
Veel mensen dachten dat Hollandia failliet was, maar achter de schermen bleek de sluiting een bewuste keuze. De exploitatierechten van Hollandia werden overgezet naar een ander bedrijf, dat de ambitie had om een van de eerste meerzalen bioscopen van Europa te openen. Deze constructie had nog heel wat voeten in aarde, maar na enkele jaren werd begonnen met nieuwbouw op de hoek Saroleastraat-Geleenstraat. In 1975 opende hier de meerzalen bioscoop ‘H5’, die dus een afstammeling is van een van Heerlens oudste bioscopen. De H5 was vanaf dat moment de enige concurrent van bioscoop Royal, die sinds de komst van de Rivoli in 1958 over slechts twee zalen beschikte en de opening van H5 duidelijk voelde in de kaartverkoop.
Pas na de komst van Royals derde zaal Maxim, in 1986, stabiliseerden de verhoudingen enigszins en gingen H5 en Royal ook meer rekening houden met elkaars programmering, om al teveel overbodige concurrentie tegen te gaan.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Helaas niet te zien op de foto van de Hollandia zaal, maar aan weerszijden van het podium bevonden zich twee echte fonteinen, die met gekleurd licht werden beschenen. Ze waren bedoeld om de bont versierde zaal aan te kleden en hadden als nevenfunctie dat het stromende water de zaal ’s zomers wat moest verkoelen. Helaas werkte dit niet en zorgde het water tijdens de film alleen voor geluidsoverlast. Daarom werden de fonteinen al snel uitgeschakeld en stonden ze nog hooguit tijdens de pauzes aan.
Dat van die gekleurde fonteinen naast het podium meende ik me ook te herinneren, maar wist het niet zeker meer.
Dat kan ik mij ook nog herinneren ik was toen 12 jaar
Toch interessant he, dat een bioscoop van vroeger (Hollandia) blijkbaar doorleeft in een bioscoop die we nu nog kennen (de H5). Nooit geweten. Unieke foto’s ook!
Voor wie (thuis) weer even in de filmsfeer van de Hollandia Bisocoop van toen wil verkeren: vanavond komt toevallig ‘Spartacus’ (een van de grotere films die er destijds draaiden) op televisie ;-).
De
Manager v d bioscoop was dhr Abrahams
Woonachtig in meezenbroek
Hij had 2 kinderen Marga en Ad
Kan me beide theaters (Saroleastraat en Promenade) nog wel herinneren.
Klopt de sluitingsdatum van 1964 wel?
Hier staat een foto uit 1965:
http://www.parkstad.com/loadbig/imbig222.html
En ik meen dat de film “Blue movie” nog in de Hollandia heeft gedraaid. Die film is uit 1971.
Is het theater niet in 1974 gesloten?
De H5 is open gegaan op 4 Juli 1974 en enkele maandan daarvoor is de Hollandia pas gesloten, de projectie apparatuur van de Hollandia werd toen verhuisd naar de H5 (De H staat niet voor Heerlen zoals zovelen dachten maar stond voor Hirschberg) Die apparatuur heeft nog dienst gedaan tot einde 2012, toen zijn deze pas vervangen door de nu Digitale projectoren. En heb even nagekeken waar Blue Movie gedraaid heeft, en dat is inderdaad de Hollandia geweest. De film is daarna nog 3 x terug geweest in de H5.
1 Mei 1974 was de laatste speeldag van de Hollandia, ik zal ook nog even nakijken of ik ergens tussen de oude plakboeken kan vinden welke de laatste film was die er draaide.
Vergeet niet dat er ook de zogenaamde “kinderfilms”draaiden op de zondagmiddag om 13.30 uur,waar je lopend met vriendjes uit je eigen wijk naar toe liep.Bij jamin om de hoek eerst een rolletje drop of een mars uit de automaat trekken en dan in de rij gaan staan voor het goedkoopste kaartje ; de “nekloge” die kostte 35ct (de voorste rijen) en die bezorgde je een stijve nek na afloop .
Ik geloof het koste maar een kwartje
(25cent)
In de Saroleastraat waren 2 bioscopen. Naast Hollandia was er ook Gloria, beide van Hirschberg. Volgens mij was dit ook de naam van de bioscoop aan de Promenade.
wij keken er altijd de dikke en de dunne zondag midag
Wij ook, hebben we veel gelachen!
Ik moest altijd op mijn zusjes letten.
je kon voor de prijs van een kaartje van gloria ook in de hollandia komen via de wc
Ik ben er zelf nooit geweest, maar mijn vader ging er vaker naar toe, om de sex films te kijken…?
Ik herinner mij nog dat het grote (oude)Hollandia bioscoop orgel voor aanvang van (sommige) voorstellingen bespeeld werd door dhr. Michiels of Michielsen.
Dat was de vader van een lagere school klasgenoot van mij.
En een kennis van mij was filmoperateur in de oude Hollandia, en de Gloria.
De Gloria was aanvankelijk alleen een opslagruimte voor materiaal van de Hollandia, en werd later pas als bioscoop ingericht.
Lang heeft die echter niet bestaan.
Toch was het wel een aardige bioscoop.
Een van de filmsuccessen in de Gloria was ‘Liane, het meisje uit het oerwoud’.
Het liep storm, omdat er een beetje bloot in te zien was.
De ‘nieuwe’ Hollandia, aan de Promenade was een van de ongezelligste zalen die ik ooit gezien heb.
Nog heel goed herinner ik mij een van de films die in de oude Hollandia draaide, de Duitse muziekfilm ‘Teenager Melodie'(1958) met Conny Froboess en Peter Kraus, grote jeugdidolen destijds.
Die film draaide maar liefst 13 weken achter elkaar, en kwam zelfs nog een keer terug, niet veel later.
In de oude Hollandia heb ik in mijn jeugdjaren heel wat films gezien, vooral tijdens de matinee voorstellingen.
Meestal westerns, met Roy Rogers, Rocky Lane, Rex Allen, Hopalong Cassidy en meer van die cowboy sterren.
Geweldige sfeer had die bioscoop.
Vreemd om te lezen van de ondertussen tientallen jaren durende concurrentie, als je even geleden leest dat de H5 is overgenomen door diezelfde Royal. Hoe dan ook, er is in ieder geval weer een stukje extra geschiedenis bij gekomen.
Dacht ook dat de Hollandia 1974 werd gesloten. Heb in 1971 nog Bleu Movie daar gezien.
Was een prachtige bioscoop
En ik weet het zeker dat hij later is gesloten werkte toen in de supermarkt van de Co-op onder in de kelder van Schunck
Ben niet vaak in Hollandia geweest, wel mijn eerst disneyfilm gezien “Junglebook” geweldig. 1964 kan niet kloppen ik denk ook dat het 1974 moet zijn geweest dat het gesloten is.
leuk om dit weer allemaal terug te zien.
Echt leuk om te lezen!
Ik had het met mijn vriend erover omdat ik Jungle Book 3D heb gezien en dat mijn eerste film ooit Jungle Book van Disney was en dat ik die gezien heb in het Hollandia theater (ik meen in 1965-1966). Op de plek waar nu WE ligt volgens mij.
Jeugdsentiment!
ging als kind zondags smiddags naar old shatterhand en winnitou gaan kijken was een leuke tijd
Volgens mij was het in de “Hollandia” dat ik de film “yeah, yeah, yeah” (?) zag waarin de Beatles de hoofdrol speelden. Ik denk, dat het in 1963 was. Ik was 9 jaar oud, het was m’n 2e bioscoopfilm (de eerste was G.I.blues met Elvis Presley) en ik ging er alleen naar toe op een zondag. De films speelden volgens mij wat je noemde doorlopend: Als je eenmaal binnen was, mocht je blijven zitten. Ik ging in de ochtend terwijl ik eigenlijk daarna nog naar de kerk zou en toen hij afgelopen was, wilde ik hem nog eens zien. Dat betekende, dat ik ook de laatste mis in de Pancratius zou missen (om 12.15u.) Op weg naar huis bedacht ik, wat ik zou moeten zeggen, als mijn ouders zouden vragen waar de preek over gegaan was. Ik weet niet meer wat ik bedacht had, gelukkig hebben mijn ouders niet er naar gevraagd. Heb me wel een tijdje schuldig gevoeld.
Was het de oude Hollandia bioscoop die op het balkon of stalles “loveseats”had waar je samen op een bankje kon zitten of ben ik in de war met een andere bioscoop ? Heb ook heel wat uurtjes in de Hollandia doorgebracht en laten we vooral de Scala niet vergeten waar vooral westerns te zien waren.
In die tijd werd er gezegd dat het na de voorstelling in de Scala hulzen rapen was van de vele schietpartijen in de cowboyfilms!
Dat was volgens mij in Scala te Schaesberg
Dat was wel degelijk de Scala in de Stationsstraat te Heerlen.
Heerlen na 1945 had 3 bioscopen. Royal, Hollandia, Scalla (stationstraat) en soms film in de Schouwburg (klompstraat).
van 1948 tot 54 gingen we vrijdags (de goedkoopste) naar de Scalla en zaterdags Hollandia en zondags het Royal (de duurste).
Eerst de rondgang Sarool, markt Wilhelminastraat en Stationstraat om een vriendinnetje mee te vragen. En altijd geluk gehad.
ikweet nog dat bij sommige fims in de oude hollandia foto s werden gegeven meestal van westerens ook kan ik my de portier nog voor de geest halen kauwde de hele dag op een stomp sigaar het was een markant figuur
Volgens mij lag in die tijd wel Jamin niet om de hoek???
het is m.i. onmogelijk dat de (nieuwe) Hollandia in 1964 gesloten werd.
De laatste film die daar werd aangekondigd, via de vitrine-foto’s was El Conde Dracula, met Christopher Lee en Klaus Kinski.
Die dateert van 1970, en was denkelijk al enige jaren oud toen die in Hollandia zou gaan draaien.
Daar is het nooit van gekomen.
Ook heb ik er nog een (Spaanse) “weerwolf” film uit 1972 gezien
In december 1918 was Cinema “Flora” in de Stationstraat provisorisch ingericht als kazerne voor de Militaire Wielrijders uit Rijswijk (Limburgsch Dagblad van 14-12-1918). Zij vertrokken op 14/12 met de fiets naar Rijswijk.
Heropening Flora-Theater in de Stationstraat op zondag 19-12-1920 (Limburgsch Dagblad van 15-12-1920).
Het Flora-Theater in de Stationstraat en het Union-Theater van de heer Schiffers in de Saroleastraat 48 adverteerden samen in het Limburgsch Dagblad van 31-12-1920 (zie ook het de Limburger Koerier van 10-9-1921 en het Limburgsch Dagblad van 30-10-1924). In de Limburger Koerier van 11-12-1922 vraagt de weduwe Schiffers “twee flinke dienstmeisjes” voor het Hotel-Café “Union” in de Saroleastraat.
De eerste bioscoop (Lichtspieltheater) in Heerlen was Cinema “Flora” in de Stationstraat. Deze biscooop werd in 1917 overgenomen door caféhouder Schiffers, vanaf 1912 de eigenaar van Cinema “Union” in de Saroleastraat. In 1922 kocht Anton Weijerhorst de drie bioscopen in Heerlen. Cinema “Flora” werd toen Cinema “Universal”. Het beheer kwam in handen van Pierre Martens, afkomstig uit de Sittardse familie van horeca- en bioscoopexploitanten.
Lit.: “Film en het moderne leven in Limburg: het bioscoopwezen tussen commercie en katholieke cultuurpolitiek, 1909-1929”, door Thunnis van Oort; Maaslandse monografieën 70, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2007 (ISBN 978 90 8704 019 2 (proefschrift Universiteit Utrecht).
In 1916 stuurde de militair Jozef Lindemans een ansichtkaart van de Saroleastraat met daarop een Bioscoop naast de villa van Dr. Edouard Joseph Hubert Hustinx (1875-1946) aan Mej. M. Pekels in Oudenbosch: “Bij deze heb ik het genoegen U een Bioscoop te sturen, als U nu niet weet waar na toe U gaat, dan maar naar den “bioscoop”. In deze streek is alles wel…”
http://www.panoramio.com/photo/118108676
De naam “Hollandia” werd in of kort na 1919 gebezigd. Voor 1919 droeg de bioscoop de naam “Royal”.
De eerste bioscoop (Lichtspieltheater) in Heerlen was Cinema “Flora” in de Stationstraat. Deze biscoop werd in 1917 overgenomen door caféhouder Schiffers, vanaf 1912 de eigenaar van Cinema “Union” in de Saroleastraat.
In 1914 was Anton Weijerhorst eigenaar van Bioscoop “Royal” in de Saroleastraat. In 1919 werden Pierre Martens en zijn oudere neef Jean Martens aangesteld als nieuwe bedrijfsleiders. Zij wijzigden vrijwel direct de naam in “Hollandia”. Zij waren afkomstig uit een Sittardse familie van horeca- en bioscoopexploitanten.
In 1922 kocht Anton Weijerhorst Cinema “Flora”, het voormalige “Lichtspieltheater” in de Stationstraat, later omgedoopt tot Cinema “Universal”. Het beheer kwam ook in handen van Pierre Martens.
In december 1918 was Cinema “Flora” in de Stationstraat provisorisch ingericht als kazerne voor de Militaire Wielrijders uit Rijswijk (Limburgsch Dagblad van 14-12-1918). Zij vertrokken op 14/12 met de fiets naar Rijswijk.
Heropening Flora-Theater in de Stationstraat op zondag 19-12-1920 (Limburgsch Dagblad van 15-12-1920).
Het Flora-Theater in de Stationstraat en het Union-Theater van de heer Schiffers in de Saroleastraat 48 adverteerden samen in het Limburgsch Dagblad van 31-12-1920 (zie ook het de Limburger Koerier van 10-9-1921 en het Limburgsch Dagblad van 30-10-1924). In de Limburger Koerier van 11-12-1922 vraagt de weduwe Schiffers “twee flinke dienstmeisjes” voor het Hotel-Café “Union” in de Saroleastraat.
Lit.: “Film en het moderne leven in Limburg: het bioscoopwezen tussen commercie en katholieke cultuurpolitiek, 1909-1929”, door Thunnis van Oort; Maaslandse monografieën 70, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2007 (ISBN 978 90 8704 019 2 (proefschrift Universiteit Utrecht): https://books.google.nl/books?isbn=9087040199
beste Hans, artikel is al oud maar toch leuk om te lezen. Jean Martens is nl min opa,,,
de bioscoop met de heerlyke zitjes boven was asta theater teschaesberg de scala bioscoop in de stationstraat te heerlen was voorheen de universal of zo als wy het noemde de knokboet met veel cowboy films bv met roy rogers en gene autry de vloer lag meestal bezaait met pinda schillen apenootjes tydens de gevechten op het wittedoek steeg de spanning en was het erg rumoerig long ago
Als kind kwam ik met mijn broer geregeld in de Hollandia. Mijn moeder werkte er in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ze vond haar baas Erwin Hirschberg een sympathieke man. In de Hollandia waren o.a. actie films zoals Kong para Kong, een Japanse Science fiction film en Herculesfilms in de jaren zestig en zeventig. Eerst een hoop snoep kopen en dan kijken.
Mijn moeder werkte in de jaren vijftig van de vorige eeuw in het Hollandia bioscoop theater.
Ze vond haar baas Erwin Hirschberg een sympathieke man. Daarvoor werkte ze in het ziekenhuis. Daar vonden ze het zonde dat ze in zo iets als een bioscoop theater ging werken. Haar meerdere al daar liet dat Erwin Hirschberg ook weten. Als reactie daarop nam de laatste mijn moeder aan.
De exacte gegevens betreffende de Heerlense bioscopen Hollandia (oude en nieuwe) Gloria en de H5: (allen onder dezelfde directie)
Hollandia Saroleastraat : Opening 1920 – sluiting 4-2-1960
Hollandia Promenade : Opening 5-5-1961 – sluiting 15-2-1973
Gloria, Saroleastraat 7, Opening : 12-9-1957 – sluiting 3-4-1961
H 5 Geleenstraat 9 : Opening 2-7-1975
hallo rob d als ik het goed heb was na de oorlog de eerste duitse film dievertoond werd kleine mariandel in die tyd zag ik vaker mr hirschberg over de mark in heerlen wandelen ps ben jy rob donkers die vroeger op lederwaren fabriek Hilda in heerlen werkzaam was groetend henk verdonkschot
Ja dat klopt mijnheer Verdonkschot, ik heb bij Hilda lederwaren gewerkt, en heb u nog in zeer positieve herinnering.
Hallo allemaal, Ja ik ben vroeger ook in de hollandia bioscoop gekomen, meestal voor de cowboys films, met Roy Rogers en ouwe Gaby, na de film kreeg je foto’s met een scene uit de film, dat was vaak knokken om de foto’s.
Ik kan me nog een mooi en dierbaar moment herinneren uit die tijd, ik ging op een zondag naar de film, en ik wou dan om 16.00 uur gaan, had gehoord dat er dan mooie films werden vertoond, en er speelde toen de film,
‘ im grune kakatoe” met Marika Rok,
Maar wat was het probleem, de film koste 75 cent, en ik had maar 50 cent ! , maar toen ontstond een mooi moment, er stond een even oude jongen, die me wilde helpen maat hij had maar net die 75 cent voor zich zelf, hij stelde voor om samen naar mij thuis te gaan en dat kwartje te halen, we hebben toen gerend als twee top atleten, ik woonde toe in de Beersdal, dat was toch een behoorlijk stuk.
Thuis het verhaal gedaan, mijn moeder deed er nog een gulden bij voor wat lekkers tijdens de film en wij weer sprinten naar de bioscoop, we waren maar 10 minuten te laat, maar samen hebben we genoten van de snoep en de film.
Na de film zijn wij ieder onze eigen weg gegaan, maar ik ben die jongen met zijn bruin / grijze gebreide muts nooit vergeten, ik zie hem nog voor de geest, weet zelfs niet eens zijn naam, dit was einde jaren 50. mooi was die tijd !!
Groetje, Driek.
Heel vaak mocht ik die foto’tjes uitdelen.