Heerlen en geluk was toen, nog heel gewoon (2)

Dit is deel twee van Heerlen en geluk was toen, nog heel gewoon.

In Heerlen en de Molenberg was het nog rustig… Weliswaar had Bill Haly eind vijftiger jaren met ‘Rock around the Clock’ al een poging gewaagd om de wereld te doen ontwaken. En Radio Luxemburg had al een Nederlandstalige hitparade op de zondagmorgen, waar Peter Koelewijn een “wereldhit” scoorde met ‘Kom van dat dak af’ Maar verder bleef het op de molenberg “kalmpjes aan en doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg”.

Als je als kind je kop buiten de deur stak dan waren er binnen no time nog 10 andere kinderen om je heen. Buiten verveelde je je absoluut niet. Waar nu het  huis ligt waar dokter Heiligers ooit domicilie hield werden door Wim A. mensen “levend” begraven. Gelukkig kwamen ze even later ook weer levend boven. Kortom buiten was altijd wat te doen. Geluk was heel gewoon en kostte (bijna) niets.

Op 4 december zat het Patronaat aan de Justus van Maurikstraat bomvol met kinderen. Dan was het de dag van Sint-Barbara, de Patrones van de mijnwerkers. Er werd een “stomme” film gedraaid van o.a. de Dikke en de Dunne. En een zekere meneer Oud gaf bij de beelden tekst en uitleg. Zeg maar een soort explicateur. Na afloop kreeg eenieder een flinke zak gevuld met snoep. Neemt u maar van mij aan dat zo’n zak geen lang leven beschoren was.

Voetballen op pleintjes en straten was heel normaal en veilig. Auto’s kwamen maar mondjesmaat en bovendien hoorde je ze van verre aankomen. De groenteboer en of de melkboer helpen dat was pas leuk. Op de kar zitten en dan kijken naar de kont van het paard. Voor slager Jansen naar het slachthuis aan de Holleweg gaan en een emmer met bloed ophalen. Vervolgens maakte deze er bloedworst van. Bij de cafés werden grote blokken ijs afgeladen. Hiermee werd het bier gekoeld.

Ook woedde er een “strijd” tussen de Muulepieke en de Sjaaspieke. Op de grens tussen de Molenberg en Schaesberg liep het spoor naar Kerkrade. Daar vond de slag meestal plaats. Overigens was dit een zeer onschuldige strijd. Maar toch.  In de buurt van dat spoor was eerder een echt vliegtuig neergestort.

De ronde van Nederland kwam in Heerlen de ‘Steile berg’ oftewel de Oliemolenstraat op fietsen nadat het criterium genaamd de ”Duivelsrit” had plaatsgevonden. Wim van Est was een van de etappe winnaars toen. Vervolgens overnachtte het peloton in Hotel Wilhelmina op de Molenberg. Renners deden zich tegoed aan een flink bord spaghetti. Toen de ultieme voeding voor een topsporter.

In het “zusterbusjke” achter de kerk, werd cowyboytje gespeeld, de “kieskoel” maakte grote indruk op ons kinderen. Fantastische plaatsen om te spelen op de Molenberg. Later werd daar in de buurt het sportpark kaldeborn aangelegd. Echter het busjke en de kieskoel zijn er nog steeds. Nu zonder kinderen.

Zijn de communicantjes nu op een hand te tellen vroeger liep er een complete optocht van mennekes in matrozenpakjes  en meisjes in het wit door de straten. Dagen van te voren werden vlaaien gebakken. Dat wil zeggen, men maakte zelf het deeg voor de vlabodems, vulde deze met fruit enz.  Bracht deze vervolgens  naar de bakkerij en liet deze daar tegen betaling van 5 cent per vla bakken. Zelf had men immers geen oven. Overigens weet ik nog steeds niet wat een matroos (matrozenpakje) met de 1^e communie te maken heeft.

Bij de Magneet op de Kerkraderweg, een winkel met van alles en nog wat maar vooral snoep te koop, werden met grote regelmaat de snoepautomaten “geplunderd” door kwajongens. Op vastenavond, carnavalsdinsdag gingen we verkleedt als clown,  langs de deuren en zongen de mensen die openmaakten in de  juiste stemming toe.  Weer een stuiver rijker gingen we verder. Hoe meer deuren hoe meer stuivers.

In de winter als het sneeuwde en vroor deden we sleeën op de Hofdijkstraat en de Justus van Maurikstraat. Alias de Esbocht. Wel tot 3 sleeen aan elkaar verbinden en dan met een man of 9 als een waanzinnige naar beneden. Onder aan de Caumermolenweg kwamen wij met veel gekrakeel tot stilstand. Ten minste als we onderweg niet de macht over de stuurmanskunst verloren.  Zoals gezegd het geluk op de Molenberg kostte, op een beetje stuurmanskunst na niets.

Hilversum 3 bestond nog niet maar Elvis Presley drong langzamerhand door via de nog krakkemikkige radio’s. Ook tot op de Molenberg. Zijn films waren te zien in o.a. de Scala tegenover het Station te Heerlen. Daar moest je echt uitkijken want de hulzen van kogels vlogen je daar spreekwoordelijk om de oren. De Scala was voor de liefhebber van cowboyfilms het ultieme theater.

Op de Molenberg bleef het rustig. Het leven kabbelde er als een gemoedelijke beekje voort. De pappen, althans de meeste werkten op de Mijnen en de mammen deden het huishouden en als uitlaatklep hadden ze de Katholieke Vrouwenbond. De Harmonie en de Drumband hadden meer leden als dat ze aankonden. Het was een vruchtbare tijd. Men kon het geluk niet op. “Nieuwe” schoenen waren eerst al een jaar gedragen door of een oudere broer of door je buurjongen. Als je met voetballen of ravotten een gat in je broek opliep dan kreeg je te horen dat die kapotte knie onder dat zelfde gat ten minste vanzelf weer dicht groeide maar die broek niet.

Bij bakker Pelt aan de Kerkraderweg haalden wij met oud jaar lege pruimenblikken op, de onofficiële drumband gebruikten ze als trommel wij stopten er vervolgens Carbiet in, erop spugen dan de deksel erop… en knallen maar. Kattekwaad uitvreten deden we als volgt: 2 kort naast elkaar gelegen voordeuren werden met een stuk touw aan elkaar gebonden en dan belletje trekken, lachen en wegrennen. Een heitje voor een karweitje was een jaarlijks terugkerend tafereel. Het was een slagzin die aangaf dat er weer een kwartje verdiend kon worden als je een klusje deed voor iemand die een handje hulp gebruiken kon.

Zondags kregen we een dubbeltje en later een kwartje  ‘zondagsgeld’ Bij bakker Lemaire aan de Kerkraderweg hadden ze de lekkerste puddingbroodjes. Hij had vooral veel klandizie van de meiden van de Mulo en huishoudschool.

Films op TV werden gekeurd door een of andere commissie. Al heel snel hing het predicaat: vanaf 14 jaar en ouder, aan de huiskamer voorstelling. Niet zo’n groot probleem want de meeste mensen hadden (nog) geen televisietoestel. Later vroeg ik mij vertwijfeld af wat er in godsnaam “fout” was aan die commissie beoordeelde films.

Opeen was er een heuse  “frieteboet”  aan de Kerkraderweg. Waarschijnlijk de eerste in Heerlen, op die van het stadscentrum na.  Friture Merkelbach had het goed gezien. De tent liep als een tierelier. Frites in een puntzak met mayonaise was een ware delicatesse. Tenminste als je er 30 centen  voor over had.

Geluk werd langzamerhand iets duurder en niet meer zo heel gewoon. Italiaanse gastarbeiders maakten hun opwachting en wij noemden hun ‘Itakken’ zonder te weten wat dat woord inhield. Meer en meer tv masten zag je verschijnen op de daken. Het kerkbezoek werd minder. Wij snotneuzen van een jaar of 13/14 durfde het al aan om stiekem ‘langs’ de zondagmis te gaan. Vervolgens even binnen  kijken wie de preek had gedaan. Zo konden we thuis het antwoord geven op de vraag, wie op het preekgestoelte gestaan had.

Zaterdags waren er steeds meer jongens die op een bepaald tijdstip de voetbalpartijtjes verlieten met de mededeling ‘Pipo de Clown’ is op TV. De wereld veranderde de Molenberg ook.

Voor dat wij het wisten zetten we de eerste stappen op weg naar de volwassenheid. De grote school wachtte.  Met de fiets naar school, dat was wat! De een naar de Mulo of HBS de ander naar de LTS enz. Het was of werken geblazen of stevig door leren.

In het Limburgs Dagblad doken steeds meer berichten op dat Limburg de broekriem moest aanhalen. Het kon wel is zo zijn dat de Mijnen gingen sluiten. In Liverpool en daar buiten werd een muziekband zo beroemd dat ze zelfs bekendheid op de Molenberg kreeg. Geluk zag er opeens heel anders uit.