Waarschijnlijk was Erna Houben het zat. Tegen die moderne kruideniers (supermarken) was niet meer op te boksen. Vandaar dat zij besloot het slot op haar kruidenierswinkeltje te doen. Leegstand dreigde in 1969 voor het pand aan de Heerlerbaan 19. Immers het pand was te klein voor een supermarkt en om het te gaan bewonen moest er wel heel wat gebeuren om dit te realiseren. Toch duurde het niet lang voordat er activiteiten gesignaleerd werden in het pand.
Vele geruchten deden de ronde. Er zou een dokter komen, was zo’n gerucht dat de ronde deed. Een dokter? Ja, waarom niet het pand was er groot genoeg voor. Het zou zomaar kunnen.
Er zijn veel wegen die naar Rome leiden
De Heerlerbaan (Heirbaan) de weg waar ooit de Romeinen passeerden op weg van Aken naar…tja naar wat! Wat zochten ze hier, in wat nu Heerlen heet. En waarom zijn zij weer vertrokken vele eeuwen later. Het zal wel iets met het hun veroveringsdrang te maken hebben gehad. Kan mij niet voorstellen dat er veel te halen viel in het gebied wat zij Coriovallum* noemde. Wellicht heeft het veroverde gebied als standplaats (wachtpost) gediend. (*versterkte hof).
Maar stel zij waren gebleven, hadden wij dan nu Latijns of Italiaans gesproken? Voerde dan in onze keukens de Romeinse gerechten de boventoon? Beschikten wij dan nu in Heerlen over toprestaurants met een deliziosa cucina?* Spraken wij over ‘primavera’ in plaats van lente. Zou onze promenade dan ‘Via Veneto’ als naam hebben? Zou het Limburgs Dagblad, Corriere della Giorno heten? Spraken onze mannen dan de vrouwen toe met, Bella Donna? Zouden diezelfde mannen nog meer rokkenjager zijn dan nu? Zouden zij zich ‘soigneren’ zoals alleen de Italianen dat kunnen? Zeg het zelf: het zou niet verkeerd zijn. Toch? (*verrukkelijke keuken).
Toentertijd was de ‘via’ Heerlerbaan, als heerweg en heirbaan gekenmerkt. Heer, afkomstig van het Germaanse: Harja, een oud en niet meer in gebruik zijnd woord voor, Leger. Deze ‘via’ was als het ware een voorloper van de huidige snelweg. Een voor de legers snelle verbinding tussen het ene en het andere veroverde gebied. De huidige Heerlerbaan is daardoor een van de oudste wegen in de lage landen en nog steeds een belangrijke verkeersader voor de regio. Een oud spreekwoord zegt: er leiden vele wegen naar Rome. Nou de ‘via’ Heerlerbaan is er een van.
Hoe zouden die Romeinen zich met hun hele hebben en houden, omstreeks het jaar nul verplaatst hebben? Dwongen zij de lokale boerenbevolking om voor hen te werken. Zeg maar als een soort wegbereiders. Hebben deze zich letterlijk en figuurlijk een weg ge(heerler)baand naar hier? Hoelang deden ze over 1 kilometer heirbaan? Hoe lesten zij hun dorst? Deden ze dat met water of.. hadden ze al brouwers in dienst?
Wie heeft die Romeinen eigenlijk weggejaagd? En waarom? Zijn ze van alle ellende (slecht weer en veel nattigheid) vertrokken? Was het de typische Heerlense wind die hun te machtig was. Of was het, het gemis aan de typisch Romeinse wijn de: Frascati. Of waren het andere en sterkere machtshebbers die de regie in het gebied overnamen. Het zal wel een optelsom van factoren geweest zijn. Laten we het daar maar op houden.
De watertoren
Het ene gerucht was plotseling waarheid geworden. Er vestigde zich inderdaad een “dokter”in het pand van Erna. Maar dan eentje waar je zonder recept een drankje kon krijgen, en ook hoefde je niets te mankeren om er op visite te gaan. En dat alles zonder afspraak. Zomaar vanuit het niets werd Café De Dokter geopend.
De “dokters”grappen waren niet van de lucht. Een paar daarvan wil ik u niet onthouden. Echtgenoot tegen haar man: waar bleef je zolang? Oh.. de wachtkamer bij de dokter zat zo vol. Of man tegen zijn vrouw: Ik ga even een receptje halen. Enz…
Diagonaal tegenover het pand, ik schat op een afstand van zo’n 70 tot 100 meter stond de alom in de regio bekende Heerlerbaanse watertoren. Gebouwd in 1915. Zevenentwintig meter hoog met een waterreservoir van 600 m3. Gemaakt van Beton. En er neer gezet om te lage waterdruk in het toenmalige waterleidingnet te voorkomen.
Café de Dokter was echter niet zo’n succes. Weliswaar had de uitbater het geluk dat er een bushalte voor zijn deur was, maar veel klandizie leverde het hem niet op. Of het kwam omdat hij op twee paarden deed wedden? Want hij baatte niet alleen de drankgelegenheid uit maar voerde in dezelfde ruimte ook een antiekhandel. Echter de ‘handel’ liep niet. De tap evenmin. Het antiek stond er maar te staan net zoals hijzelf. Het heeft dan ook niet lang geduurd met “De Dokter”.
De watertoren stond er ook, maar niet alleen om te staan. Binnen in het hart van de toren was dag en nacht actie. Beter gezegd deden de pompen er voor zorgen dat het bovenin de toren gelegen reservoir van 6 miljoen liter, steeds weer opnieuw gevuld werd. Gevuld werd, om bij lage druk op het waterleidingnet er voor te zorgen dat er inderdaad water uit de keukenkranen op de Heerlerbaan kwam. Als snel had hij een dubbelfunctie. Hij diende ook als een soort wegwijzer. Immers van heinde en verre was hij zichtbaar. Bovendien was hij als het ware een mooi visitekaartje voor de Watermaatschappij.
Waarom wij nu geen watertorens meer nodig hebben en vroeger wel? Water in een leidingnet is nauwelijks op druk te houden. Als je een leidingnet onder druk hebt staan, en er worden kranen her en der opengedraaid, dan zakt de druk in minder dan geen tijd helemaal weg.
Een watertoren kon de korte verbruikspieken opvangen, want die had immers een voorraadreservoir op grote hoogte en had dus geen opstarttijd. Iets wat de toenmalige pompen wel nodig hadden. Daardoor kon het gebeuren dat de druk de gehele dag erg wisselend en soms nul was. De tegenwoordige technieken om de zaak op druk te houden zijn zo geavanceerd dat de torens niet meer nodig zijn.
Een nieuw café
Met de druk op de leiding van de tap in het ‘dokterscafé’ kwam het niet meer goed. De “dokter” verdween naar elders. En een overname volgde. Ene Nicolaas, al snel in de volksmond d’r Nieck genoemd nam het etablissement over. Hij verfraaide de inrichting, zorgde voor mooie muurschilderingen met voor de bezoekers herkenbare thema’s en niet geheel onbelangrijk: hij was onderhoudend. Na een week of zes van timmeren,schilderen, boenen en schrobben, werd het eerste biertje getapt in de Watertoren. Want hij had geheel toepasselijk het café naar zijn grote ‘betonnen overbuurman’ genoemd.
Café de Watertoren bleek een voltreffer. De tent ging lopen als een tierelier. C.V. de Soeplummele, inmiddels een Heerlerbaanse vereniging geworden vierde alles wat er te vieren viel op carnavalsgebied in het kort na de opening aangebouwde zaaltje. De V.V. Heerlen Sport deed er na de zware trainingen de dorst lessen en speelde er de derde helft, de duivenpieten uit de regio liepen er met en zonder duiven de deur plat. En de nieuw opgerichte spaarclub hield er vrijdags voor de carnaval legendarische feestavonden. Na de zondagse hoogmis was kaarten en frühschoppen troef. Kortom de druk op de tap was uitstekend, deze liep als nooit tevoren!
Na 61 jaar trouwe dienst gedaan te hebben moest hij het loodje leggen. Hij, de grote betonnen machtige kolos was niet meer nodig. Uitgezwaaid werd hij niet. Afgebroken wel. Althans deels. De Watertoren werd voor ongeveer drie vierde deel gesloopt. ( ‘76) Voor degene die het precies wil weten: het onderste deel bleef staan.
Die andere Watertoren heeft tot begin van deze eeuw, gerund door meerdere uitbaters als buurtcafé gediend. Daarna werd er een Turks eethuis geopend. Helaas was restaurant Antalya geen lang leven beschoren. Het pand staat leeg. En dat zal voorlopig ook wel zo blijven.
Coriovallum, en vanaf ongeveer de 11e eeuw, Heerlen (Herle) geheten, heeft zeker wat te bieden. Anders zou het onverklaarbaar zijn dat hier al twee duizend jaar bewoningsgeschiedenis terug te vinden is. De stad heeft inderdaad geen ‘Via Veneto’ en nog veel meer niet wat Rome wel heeft. En hoe mooi het ook zou zijn om een aantal van die “heerlijkheden” hier te hebben, feitelijk mis ik maar een ding echt. En dat is de Romeinse zon. Toch?
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Leuk verhaal, Harrie.
ha,ha
Mooi verhaal, hoor. Ik heb al aardig wat verhalen gelezen/gehoord m.b.t. Heerlerbaan en omgeving, maar hier las ik allemaal dingen die ik nog niet wist. Zo leer ik steeds weer wat bij via deze site. Top!
Ach, en als het hier wel Romeins was gebleven, dan had ik dat ook prima gevonden, hoor. Vooral die restaurants en dat mooie weer spreken me erg aan. 😉
Groeten,
Dennis Ebben
Wie sjoën ôs Heële waas, of is, Harrie!
Harry,
Je beschikt over een uitstekende pen!
Hubert
Hallo harrie,
Alweer een leuk verhaal om te lezen. Goede ouwe tijd
Leuk om weer terug in de tijd te gaan.
Groeten
Harry.
In mijn tijd kwam er water uit die toren. Gelukkig maar want bier lustte ik toen niet. Nu wel hoor.
Groeten,
Bert
Weer een boeiend verhaal, hoe jij schrijft laat je ieder zijn fantasie toe om terug te gaan in de tijd.
Dag Harrie,
Ik heb met plezier jouw verhaal gelezen.
Gr. Hans Walthie uit Luttenberg
Wat een interessant en leerrijk stukje Harrie. Een stad wordt leuker en interessanter als je haar geschiedenis kent. Jouw stukje helpt hierbij.
Ik denk, dat die Romeinen overigens op weg waren naar de thermen van Coriovallum op (terug-?)weg van de Rijn waar ze vielen op blonde vrouwen (Het haar ging naar Rome, waar ze er pruiken van maakten, die waren ín) Ze hadden bovendien ontdekt, dat je er goed wijn kon verbouwen. Ze hebben in Coriovallum vast het stof van hun lijven gespoeld, omdat die hellingen zo stijl waren. Ik speelde ongeveer twee millennia later in of moet ik zeggen op het “Romeinse Weitje” tussen heuveltjes en menshoge brandnetels. Als je van de Heerlerbaan rechtdoor loopt door de Akerstraat en dan ter hoogte van het latere “La Veneziana” (niet alle Romeinen zijn weggegaan en zo ja, i.i.g. teruggekomen) linksaf buigt en ongeveer driehonderdvierenzestig meter rechtdoor gaat, dan kom je er. Ik wist toen nog niet, dat het zo heette, omdat daar Romeinse resten aangetroffen waren. (Op de plek van het latere thermenmuseum, langs de Kruisstraat en de rechtsom- de- hoekstraat (?) richting Hemaplein) Zou Calligula daar ook gespeeld hebben als hij even niet in Keulen wilde zijn?
Harrie ook dit is een leuk overzicht
groetjes paul bessems
Hallo Harrie,
mooi verhaal zeg. Ik heb van 1980 tot 1990 direct naast de watertoren gewoond. Vanuit de keuken keek je recht tegen de watertoren aan. Als klein jongetje (ben van 1980) was het een imposant gebouw en het hoorde als het ware bij ons dagelijkse uitzicht. Ook vanuit de tuin super te zien. Als ik met mijn broertje voetbalde in de tuin en de bal over de muur heen vloog, vond ik het altijd spannend om de bal weer te gaan halen. Het terrein om de watertoren behoorde immers tot de gemeente. Eenmaal over het niet al te hoge muurtje geklommen maakte te watertoren nog meer indruk en kon je hem zelfs aanraken. Hele mooie tijden waren dat.
Cafe de Watertoren heb ik ook nog goede herinneringen aan. Ieder jaar organiseerde de buurtvereniging Heerlerbaan er vele leuke activiteiten, zoals carnaval, kaarten en kienen. Voordeel was dat we altijd snel thuis waren. In die tijd zaten Wiel en An volgens mij in het cafe en was het een vaste stek voor vele mensen die graag een biertje lusten.
Groet Paul
In de watertoren zijn we vaak geweest met Heerlen Sport!Heel gezellig daar met Chris en Boy Heuschen!Haringbijten was er ook altijd!Ik kwam ook altijd op Heerlerbaan toen ik ongeveer!17jaar was!Ik kwam vaak met veel vrienden via de Vulingsweg naar Cafe Kockelkorn!Marjo was mijn vriendin en haar vriendin was Mia Reul waar Wim van Wersch nog achteraan zat!Marjo,s zus was Gerlize en haar broer zijn naam weet ik niet meer leuke vent!Wij waren er vaak aan het biljarten met Henk Duixks en anderen!De vader van Marjo had vaak teveel op en was dan vaak erg lastig!Haar moeder was een schat maar had het moeilijk!Ik kreeg op een gegeven ogenblik ruzie met hem over zijn kleine zoontje die ik per ongeluk raakte en hij huilen en naar zijn vader ging!Die kwam toen naar buiten en hij schold mij uit maar ik was niet bang voor hem!Maar hij pakte Marjo die moest naar haar kamer!Wij lekkers halen in de Friture en dat naar boven naar Marjo gooien!Dinsdags was meestal fuif maar ik ging niet omdat de anderen niet mochten!Zij is nog bij VVH16 komen kijken met Mia en dat was leuk!We hadden een goede band en veel plezier maar haar vader zat in de weg!Ik ben haar later tegengekomen in een tent met de kleine broer van haar en haar man van KEV en zij zei tegen hem jij bent het schuld dat het uit is gegaan tussen ons!Hij wist dat natuurlijk niet maar ik vond het wel leuk haar nog eens te zien! en te spreken!Mooie tijd daar gehad met velen van de Molenberg!Marjo had thuis een cafe en wij hadden een cafe was bij voorbaat lastig!Hopelijk is ze gelukkig getrouwd zoals ik met een Simpelveldse al 42,5 jaar!Marjo als je dit leest groetjes Rudie uit die leuke tijd!!
Beste Rudi die broer van Marjo hete Bert
Gegroet Math Ramakers geboren in vroedvrouw school ,gewoond keerweg 33, 1946-1959
Kaldebornweg 92 , 1959-1972 Heerlerbaan 14 , 1972- heden
ik kwam altijd bij jullie in het cafe.
ik was net bj van de ven weg toen jij er kwam
groetjes d post.
Sorry dat was mijn broer Jo de oudste.Die werkte voor van der Ven.Ik ben de jongste Rudie ik werkte vanaf mijn 20ste bij Foeckerts Bouwbedrijven al personeelsfuntionaris en loonadminstrateur!Bij ons kwamen vele klanten maar ik herinner mij alleen Hein(tje) Post wat kon die zingen zeg vooral als er wat gedronken was maar die stem vergeet ik nooit leek wel Pavarottie wat een stem !Jouw voornaam D maar dat weet ik niet meer!Ik was de klinge Rudie omdat mijn vader ook Rudie heette.Toch groetjes en wat een tijd was het op de Molenberg ook bij ons al moesten we hard werken in het cafe!Maar buiten was het een grote pret wat we ook allemaal deden!Een tijd die nooit meer terugkomt en ik nooit zal vergeten daarom is deze Heerlen Vertelt zo prachtig en zo werkelijk!Bedankt daarvoor al die mensen die dat opgezet hebben!HoY!
Hallo Heerlen,
Wat geniet ik van Heerlen verteld,ben zelf geboren in Hoensbroek tot mijn 7de jaar daar gewoond en opgegroeid in Heerlen.Ben al 56 jaar weg uit Limburg ( Holland ) maar herinner me nog veel van Heerlen.Ik kom niet uitgelezen in de laatste Heerlen Verteld,prachtig,geweldig,ga zo door en kijk vooruit naar de volgende aflevering van Heerlen Verteld.
Groeten uit Australie,
Tina.
leuk stukje geschiedenis! Mijn vader ( Henk Jansen) was ooit Prins Carnaval op Heerlerbaan, en op zijn Prinsenwagen was de Watertoren gebouwd!
Mooi verhaal Harrie!
Ik voeg er nog iets aan toe!
De uitbater van cafe De Watertoren d’r Nieck was een Rotterdammer en die begon een kroeg tussen de Limburgers van Vruschemich(ik weet niet of het goed geschreven is) want dat was de naam van de wijk waar de kroeg was! Wij woonden 200 meter van de kroeg vandaan en als echte Hollanders, mijn vader een Rotterdammer en ik een Amsterdammer was dit de kroeg voor ons want wat wil je een Kastelijn die Rotterdammer is die konden we tenminste verstaan! Vooral mijn vader want die had nogal last om het dialect te verstaan! De telefoon in de kroeg werd regelmatig gebeld door de baas thuis mijn moeder die wilde weten of we nog thuis kwamen die dag om te eten. Geweldige tijden waren het in De Watertoren in die tijd en het zijn goede herinneringen!
Dank Harrie dat je mij weer terug meenam in die tijd!
Harrie
als ik me niet vergis bestond rond die tijd Heerlen Sport nog niet
zijn pas onder die naam gaan voetballen op de Kaldeborn
waHeerlenSport niet een fusieclub van VVH en Bekkerveld
Inderdaad Heerlen Sport speelde pas in de Kaldeborn.Vroeger VVH16 samen met Vrussemich werd Heerlen Sport.Bekkerveld deed niet mee.Die vergadering vergeet ik nooit want wij wilden ook niet fuseren omdat wij VVH16 wilde blijven.De hoge heren beslisten VVH 16 was een profclub geworden anders.Dan had Roda Sport in die tijd nooit bestaan wat ook de bedoeling was.Bekkerveld was slimmer.Jammer maar helaas prachtige tijd gehad daar en bij ons 50 meter van het cafe.En het veldje er naast 10 tegen 10 vaak.Met die schoenen naar elkaar wie mocht beginnen met de beste speler enz.Iedereen mocht mee doen.De goals van kleding.Dat was vaak lachen. Groetjes Rudie.