In november bestaat Filmhuis De Spiegel, gevestigd op de vijfde en zesde verdieping van Schunck / Glaspaleis 25 jaar.
Een periode waarin naast de nodige ontwikkelingen ook veel verhuizingen plaatsvonden. Filmhuis De Spiegel, met een steeds trouw publiek blijkt een begrip in Parkstad en omgeving. Een overzicht.
Aandacht
Directeur Roy Salden: “Filmhuis De Spiegel heeft een andere doelstelling dan commerciële bioscopen, namelijk a) het vertonen van wat we de grotere art-house films noemen en b) het vertonen van kleinere kwetsbare films uit bijvoorbeeld Azië en Zuid-Amerika en waarvoor in het reguliere circuit minimale interesse bestaat. Daarnaast heeft ons filmhuis een duidelijke gids- en educatieve functie en is het een belangrijk ijkpunt in de wereld van de media. Wat onze bezoekers betreft, hoewel grotendeels dertig plussers gaat het hier beslist niet om het topje van de elitaire culturele bovenlaag.” Filmhuis De Spiegel neemt een stijgende lijn en groeiende interesse waar. “Mensen hebben behoefte aan verdieping, koppelen dat naar ons terug ook. Het zogenaamde ‘filmhuispubliek’ houdt niet van krakende chipszakken of gefluister op de achterste rij maar kiest bewust voor aandacht, staat na afloop open voor discussie of debat. Het is een feit, wie een arthouse film gezien heeft loopt met een ander gevoel naar buiten dan na het genieten van (niets ten nadele overigens) James Bond of Harry Potter. Mensen zijn vaak langer bezig met het verwerken van dat wat ze gezien hebben.
Noem het eventueel reflectie in positieve zin”, merkt Salden op en vergelijkt de in Filmhuis De Spiegel opgedane indrukken met theater, klassieke muziek of een museum en de impact hiervan. Inmiddels is Filmhuis De Spiegel actief met het aantrekken van jonger publiek. “Er zijn zat 16-jarigen die Novecento of werk van Fassbinder gezien hebben en dat waarderen.” Salden, sprekende uit eigen ervaring grijpt terug naar 21 november 1986, de dag waarop Filmhuis De Spiegel opgericht werd. “Het alternatieve circuit heeft altijd geleefd. De naam ‘filmhuis’ had destijds iets ‘geuzenachtigs’, droeg als het ware een stukje verzet uit. Werd een filmhuis in de jaren ’70 nog geassocieerd met sinaasappelkistjes en met het in stoffige kamertjes vertonen van 8-mm filmpjes, tegenwoordig is de benaming ‘filmhuis’ een kwaliteitsmerk. Overigens heeft Heerlen, met bioscopen als de Royal en H5 (met zijn vijf zalen in de ’70 en ’80 heel zeldzaam) altijd als filmstad bekend gestaan.”
Upcomming
Het min of meer liberaliseren van de markt in de jaren ’90 maakte dat Filmhuis De Spiegel zich meer en meer kon ontwikkelen. “Met een gevarieerd aanbod aan bijzondere films completeert Filmhuis De Spiegel het culturele palet en is er sprake van een culturele ontmoetingsplek”, vindt Salden. “Neem nu Roemenië. Dit land maakt momenteel de één na de andere goede film, staat letterlijk in de picture. Korea is upcoming, Scandinavische films zijn weer op heel andere wijze fantastisch, Franse films zijn bij uitstek van bijzondere kwaliteit en Spaanse films doen het goed vanwege hun vaak absurdistische trekjes. Daar mag je best eens voor gaan zitten. Tja, en dan ons 25-jarig jubileum. Het is waanzinnig”, filosofeert Salden. “Zonder vrijwilligers – zij zijn het immers die de afgelopen 25 jaar bewerkstelligd hebben en nog bewerkstelligen – red je het niet. Niet alleen heb ik daar heel veel respect voor, ik ben tevens van mening dat Heerlen en Parkstad dit verdienen.
Los daarvan moet Filmhuis De Spiegel zich kunnen blijven ontwikkelen.” Salden blikt naar de toekomst, somt een ‘wensenlijstje’ op. “Wat we voor ogen hebben? Drie zalen, horecagelegenheid, ruimte voor debat, leuke festivals organiseren, aparte thema’s, niches, kortom, een heel breed aanbod. Denk daarbij aan specifieke films voor bijvoorbeeld bergsportbeoefenaars of gamers want daar zijn absoluut liefhebbers voor. Een nieuwe locatie maakt van Filmhuis De Spiegel een betere culturele ondernemer. En zeg nu zelf, wat is er mooier dan in plaats van vijf voorstellingen per week te beschikken over een aanbod van 40 tot 50 vertoningen?”
25 jaar Filmhuis de Spiegel, een stukje historie
Vanaf 1968 vonden in Heerlen de eerste alternatieve filmvertoningen plaats, aanvankelijk op de zolder van het inmiddels afgebroken pand van het Vormingswerk Jonge Volwassenen Inpoet aan de Klompstraat. In 1972 werd Cineclub Inpoet opgericht. Met de verhuizing van VJV Inpoet in 1983 naar een pand aan de Akerstraat 88 veranderde de naam in Filmhuis Heerlen.
In 1986 verhuisde het filmhuis naar een bijgebouw van het pand aan de Akerstraat waar het de beschikking kreeg over een foyer, een projectiecabine en een trapsgewijs oplopende zaal met 80 stoelen. Toen in 1986 VJV Inpoet werd opgeheven veranderde de status van het filmhuis in een zelfstandige stichting. Voorafgaand aan het openen van de deuren op de huidige locatie, te weten de vijfde en zesde etage van het Glaspaleis, tegenwoordig beter bekend onder de naam Schunck, moest er nog menig keer van locatie gewisseld worden.
Zo verhuisde Filmhuis De Spiegel in 1991 naar café de Nor aan de Geerstraat, waar het door de afbraak van de panden aldaar noodgedwongen naar de toenmalige Stadsschouwburg Heerlen moest verhuizen. In de huidige filmzaal gelegen in hartje Heerlen, waarvan twee zijden door een gordijn worden afgescheiden (open en toch gesloten) en met een tribune van 90 stoelen worden per week vijf voorstellingen vertoond. Ook na 25 jaar blijft Filmhuis de Spiegel volop in beweging. Aangezien de zaal in het Glaspaleis met overige instellingen in het cultureel centrum gedeeld moet worden hetgeen uitbreiding aanbod / frequentie belemmert wordt op dit moment naar een nieuwe geschikte professionele locatie gezocht. Eén ding zal niet veranderen: De duidelijk culturele functie voor de regio.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Ik hoop , dat de Heerlen- en omstrekenaren dit filmhuis weten te waarderen. Een stad wordt leefbaarder door dit soort mogelijkheden. Hopen, dat het onttrekken van geld aan welzijnsverhogende instellingen van de laatste tijd aan jullie voorbijgaat. (Wellicht niet daarvan afhankelijk?) Die vergelijking met theater, klassieke muziek en museum, kan ik onderstrepen . Een goede film maakt veel los en zet je aan het denken, daarbij mogen de kijkersaantallen een niet te grote rol spelen. (Als er niet een beetje publiek is, kunnen er ook geen aantallen aansluiten) We hebben te lang alleen naar films gekeken waar “F… y..” de helft of toch wel zeker 1/3 van de dialogen uitmaakte. Films uit wat minder bekeken landen laten ons bovendien wat relativeren, ik denk wel eens, dat we onszelf te vaak als norm zien. Blikken over de grens-en dan bedoel ik natuurlijk niet vanuit uitwisselbare stranden- maken ons begripvoller en nemen vaak vooroordelen weg. Emoties zijn universeel, de traan in Afrika is even zout en de kogel in Scandinavië even dodelijk. Het feit, dat in veel landen het budget vaak een stuk geringer is, maakt filmmakers inventief en de acteurs zijn vaak verrassend authentiek. (Zoals dat ook het geval is in films als de trilogie “Heimat”, “Das weisse Band” , “Adams Apples”) Een kleine zaal schept bovendien intimiteit, zoals dat bij Jazz café’s ook is. Dat is wat anders dan een vol stadion. Van mijn eerste film in Amsterdam herinner ik me nog de sfeer in de zaal. Dat was in de “Uitkijk”: Cabaret. Het zaaltje zag er een beetje zo uit als op de getoonde foto. Er was tijd voor aftiteling en even bijkomen. Bij jullie ook? Boy Edgar zag ik in het Shaffytheater en de Dulfers in De Kroeg, Myriam Makeba in zalen Schaaf en los Veijos Trobas Santiaguera in Romein. En het noordelijk fimfestival in Leeuwarden is druk bezocht. Een goede film vraagt ook om dat soort nabijheid. En wat fijn, als de misselijkmakende geur van popcorn er niet bij is (oeps?)
Ik ben nieuwsgierig geworden naar “De Spiegel”. Wellicht, bij een wat langer verblijf in Heerlen …
Ik wens jullie succes!
Helemaal eens met de wens van Roy: Heerlen verdient een goed filmhuis in een aparte locatie!
Wil even nog een herinnering over Inpoet delen: het zal in 1977 geweest zijn dat mijn toen al goede vriend Ger Ramaekers me meenam naar Inpoet. Tot dan toe had ik in de bioscoop in Nieuwenhagen alleen maar films gezien. Wie schetst mijn verbazing toen ik daar boven op zolder mijn eigen klapstoel moest hanteren, de projector ín de zaal stond en een enorm lawaai maakte. Bovendien snapte ik geen snars van de film die vertoond werd: Kuhle Wampe, zoals ik nu weet een communistische propagandafilm uit 1932 uit de koker van Bertold Brecht en geregisseerd door Slatan Dudow. Ik vond het maar een amateuristische bedoening. Kan me niet meer herinneren of er tijdens de voorstelling gerookt mocht worden.
Maar op de een of andere manier bleef ik toch naar voorstellingen in alternatieve filmhuizen gaan. Ik ben zelfs in film afgestudeerd, bezocht met diezelfde Ger vaak het Internationaal Filmfestival Rotterdam en geef nu al een hele tijd les in filmanalyse, filmgeschiedenis en literatuur&film. Dat laatste de afgelopen zes jaar op de locatie van het Filmhuis op de vijfde verdieping van Schunck! in samenwerking met de Bibliotheek. Ik vlei met met de gedachte dat dat ooit begonnen is op een daar op zolder in de Klompstraat!