Regelmatig kom ik nog wel eens in de buurt van mijn lagere school. De St. Jozefschool aan de Dr. Clemens Meulemanstraat op de Heerlerbaan. En wat ik me dan afvraag, zou het er nog net als vroeger naar potloden en gum ruiken?
Die vraag hoeft niet onbeantwoord te blijven, want het gebouw is nog steeds als school in gebruik. Maar ik durf er niet naar binnen, bang als ik ben dat de, zorgvuldig bij elkaar gesprokkelde herinneringen, alsnog in één klap teniet worden gedaan.
In 1966 ging ik naar de St. Jozefschool, de jongensschool. In die jaren lagen de meest belangrijke voorzieningen van de Heerlerbaan langs en in de buurt van de gelijknamige rijksweg, maar ook aan de Dr. Cl. Meulemanstraat, richting Vroedvrouwenschool. Aan het ‘plein’ lag de ‘nieuwe’ St. Jozefkerk, de pastorie/kaplanie, het Groene Kruisgebouw en het klooster, later parochiehuis. Bergopwaarts, aan het klooster vast, de kleuterschool, en vervolgens nog twee schoolgebouwen, waarvan één de Magdalenaschool (meisjesschool).
De lagere schooltijd is natuurlijk een periode die, hoe dan ook, zeer bepalend is. Gekscherend heb ik wel eens beweerd, dat ‘alles’ wat je op school leert, min of meer weinig nut heeft. Tenzij je aan een televisiequiz meedoet, en je na langer dan 40 jaar nog een geschiedenisfeit kunt herinneren, wat dan toevallig nog wat extra punten oplevert. Maar het ligt natuurlijk veel genuanceerder.
Zes jaren op die St. Jozefschool. Van de eerste klas weet ik me nog maar weinig te herinneren. Wat ik wel nog weet, zijn de namen van de meesters of juffrouwen. Nee, toentertijd geen ‘mijnheer’ of ‘mevrouw’ en al helemaal geen voornamen. Als de koperen bel geklonken had, moest je op het schoolplein, dat ietwat hoger lag naast de gymzaal, netjes in de rij gaan staan. En bovenal stil zijn. Dan ging het, klas voor klas, de trappen af. Heel gedisciplineerd. En nog altijd stil.
In de eerste klas zat ik bij Meester Van den Ende. De schoolrapporten heb ik nog, ze liggen in een doos op zolder. In die jaren kreeg je ook een beoordeling voor vlijt/ijver, voor gedrag en zelfs een extra punt voor handschrift.
Mooi schrijven werd extra gestimuleerd. Ik leerde er schrijven met een kroontjespen en inkt, wat extra vaardigheden met zich meebracht. Want als je de pen iets te diep in het inktpotje doopte, dan was de kans om te knoeien groter. Daarvoor diende dan de inktlap. Of de meester/juffrouw kwam met een krijtje langs, dat diende als spons.
Als een mooi handschrift ‘een gave’ is, dan heb ik die in alle bescheidenheid zeker meegekregen. Dat viel gaandeweg meer en meer op. Op de tweede klas, waar je ‘voorgedrukte’ woorden en zinnen in een speciaal schrift telkens en telkens weer moest naschrijven, werd mooi schrijven extra beloond. Eerst kreeg degene die het mooist van de rij had geschreven, een kruisje (achterop) het bord. Vervolgens werd er per week een soort tussenstand opgemaakt. Eén kruisje werd beloond met één snoepje.
Die tweede klas werd geleid door juffrouw Merx. Zij woonde in een statig herenhuis langs de Heerlerbaan, (misschien woont ze er nog?) precies naast de open plek waar de ‘oude’ St. Jozefschool ooit stond. Wij kwamen wel eens in de verfwinkel van Merx aan de A-Gen-Giezen. En het frappante: járen en járen nadat ik al van de lagere school af was, zag ik juffrouw Merx nog eens. Het was alsof de tijd stilstond. In mijn ogen was de frêle maar charmante verschijning nauwelijks veranderd!
De meester van de derde klas was Henk Smulders. Hij woonde aan de Hambeukerboord en zijn broer, Klaus Smulders heeft jarenlang met To Emonts een supermarkt gehad aan de Heerlerbaan. Henk was een zachtaardige, vriendelijke man die de kunst verstond om leerlingen enthousiast te maken zonder dwang en ‘moeten’. In die tijd had je vaak een ‘combinatieklas’, en ik meen me te herinneren dat ‘de helft van de klas’ tijdens het derde leerjaar een andere klas was.
Verhuizen
De vierde klas betekende tevens een verhuizing. Enkele klassen werden (wegens ruimtegebrek ?) ondergebracht in een schoolgebouw halverwege de Dr. Clemens Meulemanstraat, bij de Magdalenaschool, de meisjesschool. Bij meester Huppertz in de klas stonden in mijn herinnering vaak de ramen open, die dan uitnodigden tot wegdromen, want de natuur was dichtbij. Daar werd overigens wel handig op ingespeeld. Regelmatig kregen we ‘biologieles’ in het deel Imstenraderbos nabij de Vroedvrouwenschool. Vooral in de nazomer en vroege herfst gingen we er op uit. Dat maakte de overgang van de ‘grote’ vakantie naar de schoolbanken wat minder abrupt. Ik vond dat telkens een feest, en ik ben ervan overtuigd dat mijn liefde voor de natuur mede op die manier aangewakkerd is.
Op de speelplaats tussen die school (‘de dependance’) en Magdalenaschool kregen we ook gymles. Nu is dat nooit mijn sterkste kant geweest. Ik herinner me dat we vaak slagbal speelden. Wanneer ik aan de beurt was, reikte de meester mij gemakshalve al ‘de plank’ aan, want met de ronde knuppel zou het toch niet lukken. Ik herinner me dat ik de bal eens goed geraakt had, en als een haas langs alle honken rende, in de overtuiging een ‘homerun’ te scoren. Maar de slag werd afgekeurd omdat de bal, dat had ik in mijn enthousiasme niet gezien, in de brandnetels terecht was gekomen.
Met dat speelplein tussen die twee scholen was nóg iets aan de hand. Vanaf ‘de dependance’ tot ongeveer halverwege was het terrein beklinkerd, daarna lagen er gewone trottoirtegels. Men drukte ons al vroeg op het hart dat je tijdens speelkwartier absoluut níet op de trottoirtegels (= speelplaats meisjesschool) mocht komen! Deed je dat tóch, dan moest je ná schooltijd de héle speelplaats aanvegen.
In de vijfde klas zat ik opnieuw bij ‘Meester Smulders’ en, als ik me goed herinner, nog steeds in de ‘dependance’. Op de speelplaats van de meisjesschool stond een stoere kastanjeboom. Ik heb ooit eens gelezen dat juist nabij scholen veel kastanjes aangeplant werden. De ‘dependance’ is al lang afgebroken, net als de voormalige kleuterschool (St. Agnesschool) en de meisjesschool (Magdalenaschool). Een en ander heeft plaats gemaakt voor huizen. Maar de kastanje staat er, gelukkig!, nog steeds.
De zesde en laatste klas op de St. Jozefschool was onder leiding van Juffrouw van Weersch. Het toenmalige hoofd der school, Meester Creuwels, die nabij de school aan de Dr. Clemens Meulemanstraat woonde, had traditiegetrouw ‘altijd’ een ‘zesde’ klas. Ik heb de bovenstebeste man nooit ‘meegemaakt’, maar één
reputatie snelde hem vooruit. Vlak voor de middagpauze legde hij zijn leerlingen een rekensom voor, een staartdeling of iets dergelijks. Hij noemde dat ‘het snoepje van de week’. En je mocht pas naar huis, als de uitkomst goed was. Nu zal dat niet zo’n vaart hebben gelopen, maar tóch.
Dus was ik, gezegend met een mooi handschrift maar helaas met iets minder rekenkundig inzicht, blij dat ik bij juffrouw van Weersch in de klas kwam.
Tja, die St. Jozefschool. Vreemd genoeg herinner ik me eerder allerlei voorwerpen en materialen dan gebeurtenissen.
Toneeldebuut
Nou ja, één dan. Bij gelegenheid van het zoveel jarig (50?) bestaan van de St. Jozefparochie stond er een feesttent op het terrein tussen Caumerboord en Heerlerbaan, zeg maar in het verlengde van de September 1944-straat. En daar waren allerlei activiteiten, waaronder het toneelstuk ‘De rattenvanger van Hamelen’ dat opgevoerd werd door leerlingen van de St. Jozefschool.
Daar maakte ik als 7- of 8- jarige mijn toneeldebuut. Maar laat ik het vooral niet groter of belangrijker maken dan het was. Eígenlijk was het een rolletje als figurant als… rat! Met een masker op, gemaakt van dat stugge, bruine kaftpapier liep ik, vermomd als rat, van links naar rechts over het podium.
Beelden van die zes jaar wisselen zich af, nu ik eraan terug denk. Ik zie de schitterende schoolplaten die gebruikt werden bij de lessen. Daar kon ik bij wijze van spreken helemaal ‘inkruipen’. Ook leuk: het bijvullen van de inktpotjes met een grote fles met zo’n apart tuitje. En als we film ‘kregen’ dan werden de ramen aan de gangzijde verduisterd met drie ‘inzet’ schotten.
Natuurlijk was er ook, zoals ik het nu noem, ‘klein verdriet’. Van het woord ‘spreekbeurt’ alleen al kreeg ik buikpijn. Of wat te denken van ‘zingen voor een punt’. Omstebeurt, het rijtje af, opstaan in het bankje en dan een couplet zingen van: ‘In een groen, groen, knollen, knollenland .’
Dat ik in al die jaren haast standaard telkens als één van de laatsten bij gym gekozen werd, dat heeft me nooit zoveel uitgemaakt. Maar ik snapte maar niet waarom aan het eind van het schooljaar nooit eens een plantje aan mij werd toevertrouwd, om voor te zorgen gedurende de vakantie.
De maatschappij in een notendop, ook toen al. De tijd op de St. Jozefschool. Meestal ver weg maar, zeker nu ik dit schrijf, verrassend dichtbij. En misschien ga ik er tóch nog eens een keer naar binnen. Nu kan het nog.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Wat een leuk verhaal Peter! Dat met die inktpotjes maakt een hoop herinneringen bij mij los. Ik moet dan meteen denken aan mijn eigen penhouder, die had in het begin ( eind veertiger jaren ) een beetje de vorm van een “echte” pen. Van onderen dik en naar het uiteinde spits toelopend. Later werden die vervangen door een langwerpig rond gevalletje, ook van hout gemaakt. Voor de kroontjespennetjes kreeg ik ooit een echt metalen kokertje. Wat was ik daar blij mee! Ook die oude schoolbanken waar je met z’n tweeën in kon zitten waren een waar feest.
Wat een ellende toen jaren later die banken werden vervangen door van dat moderne spul. Aparte tafeltjes met een stoeltje, gemaakt van blank gelakt hout. Brrrr..
Ik vond er niks aan . Ze werden geleverd door een firma uit Roermond, als ik het me nog goed herinner de firma Van Lennep. Als ik nu jouw herinneringen lees kan ik me niet voorstellen dat je bang was voor een spreekbeurt.
Jouw uitdrukkingsvaardigheid heeft dan toch wel een enorme evolutie doorgemaakt…
Klasse zoaks je de gevoelens van toen na zoveel jaren nog zo gedetaillerd hebt weergegeven.
Groetjes. Ton.
Dag peter,
Ik zat daar ook in mijn kindertijd ,
Van 1975 tot 78’
Meester vd brand was toen het schoolhoofd dacht ik’
Zoek nl oude klasgenoten uit die tijd
Ik ging in 1946 naar de oude St. Jozef school aan de Heerlerbaan .Ik had toen al in de eerste klas Meester Van den Ende en ook een Juffrouw in de tweede klas maar ik weet haar naam niet maar heb wel een klas foto met haar.
In de vierde klas had ik een Meester Mans en de zesde klas had ik dan Meester Creuwels die toen al hoofd van de school was.
Verder kan ik mij niets meer herinnerenvan mijn school jaren.
In 1969 als ik op vakantie was van Canada in Heerlen heb ik Meester Creuwels wel nog eens opgezocht en ben toen ook in de nieuwe school geweest en heb toen nog in de zesde klas een uitleg gedaan over Canada.
Groeten van Henk uit Waterloo Ontario
Zover ik alles heb gelezen is alles juist.
Ikzelf heb ook in deze tijd mij mogen bewegen in de Roomse st Jozefschool in de Heerlerbaan. Ik ben er geboren en getogen.
Wel heb ik nog enige aanvulling.
In de eerste klas had je toen “meester van der Ende. de man met een ring die regelmatig je hoofd kaarkte als hij langs liep en een fout in je schrijven was.
Voorts had je de eerste klas leerlingen die iets meer waren dan niets die bij “juffrouw sucetto”werden ondergebracht. een helleveeg met zwart opgestoken haar.
Verder ben ik terecht gekomen bij mevr Merkx, zoals al vermeld woonde zij op de heerlerbaan naast zonnenschein fiets reparatie. Ik heb haar gelukkig nog 15 jaren na mijn verlaten van de school mogen spreken. En natuurlijk haar ma die de verfwinkel had.
Voorts begon de ramp.
Ik kwam in de derde klas bij meester Lemmerling ( hij is later ook nog directeur geweest), die kerel moest mij niet en kon mij wel vreten. Ben toen ook voorwaardelijk overgegaan naar de vierde klas. Mocht echter daarin blijven.
Smulders was toen in de vierde mijn meester. Hij begon ook altijd de les met bidden en zijn favoriet was muziek. Ik zie hem ho nog blazen op zijn toonaangave.
Daarna over naar meester Mans, een rustige en gewone man, maar al op leeftijd.
Dan de zesde klas, JAWEL meester Creuwels. Een goede en eerlijke man.
Ik heb hem nog bezocht in centrum heerlen waar vroeger het st jozef ziekenhuis was. Toen waren er appartementen gebouwd.
Voorwat het roomse van de school kan ik mij nog herinneren dat wij op de parkeerplaats voor de school in gelederen van twee per klas moesten opstellen om äfgemarcheerd te worden naar de kerk. Eerst de jongens en daarna de meisjes die achter ons moesten zitten. Stel je voor dat er gerommel onder de banken gebeurde. De jongensschool was ook altijd iets eerder uit dan de meisjesschool.
Ikzelf profiteerde ervan omdat ok verkeersbrigadiertje was. Eeerst bij de Eurodancing en daarna op de oversteekplaats bij Geerlings. zij hadden ook nog een friture naast de winkel.Daarna tabakzaak en schoenmakerij (?),ddarnaast emonds supermarkt en een paar huizen verder boekhandel rozenboom.
Aan de overkant juwelier Vaartjes en even verder voordat je bij het cafe van ton (/) kwam. werder was ik 4 jaar misdienaar. Eerst bij toen nog kapelaan widdershoven. Nadien bij pastoor widdershoven.
Ik heb nog legio herinneringen, foto’s en namen van oud scholieren.
Als je geiinteresseerd bent, laat het ff weten. ik hoest ze zo op.
Groetjes, Karel Hursel
Beste Karel,
Mijn overleden man heeft op de St.Jozef school op Heerlerbaan gezeten in de jaren vanaf 1935 en vraag me af of je schoolfotoos hebt waar hij op zou staan?
Zijn naam was Huub Hundscheid,woonde toen in de Caumerweg.Zou heel leuk zijn voor mijn zoon,aangezien er heel weinig fotoos van hem gemaakt zijn en hij jong gestorven is.
Alsjeblieft laat me weten of je me helpen kunt.
Groetjes Tiny.
Hallo Karel Hursel,
Heb je fotoos van school waar Huub Hundscheid op staat misschien,hij woonde in de Caumerweg en ging ook naar de school waar jij op bent geweest.
Hoop dat je me kunt helpen.
Bij voorbaat veel dank.
Kunt u mij het jaar aangeven waarin u bij meester Lemmerling zat!?
Sef Jansen
sef.jansen@gmail.com
Vond het leuk die verhalen te lezen over de st jozel school.Ik kwam op de school toen stond er nog de ouwe kerk. Bij het afbreken van die hadden we altijd een zeer goed beeld van wat er gebeurde. s.morgens moest je dan naar het oude parochie huis die als kerk diende. Wij woonden toen boven aan de meulenmanstraat. Een dag kwam de groentenboer voorbij met zijn opel blitz. Vanwegen dat hij de handrem niet had aangetrokken rolde de opel de berg af en zo tegen het parochiehuis. En wie dacht je dat hij de schuld kreeg .Ik stond als laatste naast auto en was dus schuldig ( minderjarig en niet strfschuldig ) Hoop gedoe met de politie die helemaal van Heerlen moest komen. Andere dingen die ik me nog goed kan herrinneren was dat we altijd voetballen aan het spelen waren op de wei tussen de begraafplaats en boer frankort.Je moest dan wel opletten dat je niet in de koeienvlappen viel. Ons huis had een kelder die je kon vergelijken met een vn koelgangen. Het huis was in de kelder vol met palen die zouden voorkomen dat het huis niet zou instorten vanwegen de mijnverzakking waar wij boven opwoonden Ook gingen we s zomers ook vaak in de vijver van de voedvouwenschool hagedissen vangen O ik heb zoveel herrinneringen over mijn schooltijd dat je er af toe over na aan het denken om er een boek over te schrijven
hallo Oene ik wilde wel eens met jou in contact komen, over de tijd van vroeger en wat we heden ten dagen
uitspoken ,
groet Math Ramakers
Waar zijn de verhalen van oude st.Jozefschool aan de Heerlerbaan. Ik heb daar 6 jaar les gehad van de volgende leraren,toen meesters,meester v/d Ende,Essers,Haan,Mans,v,Mulken,Camps,Servaes,Boon en Creuwels. Hier staan ook invallende meesters bij.Ik hoop dat er veel verhalen naar boven komen uit deze tijd
Een feest van herkenning. Wij woonden indertijd tegenover Slagerij Houben. Het huis van juwelier Vaartjes was er nog niet, die plek was nog open. Daarnaast lag aan de rechterkant de Kruidenier ODB (Ons Dagelijks Brood) en links het huis van de fam. Geven met daarin het Postkantoortje. En daarnaast woonden wij.
Ik ging naar de oude St. Jozefschool op de Heerlerbaan tegenover drogist Sonnenschein. De oude speelplaats met de Lindebomen is er nog steeds. We gebruikten nog die oude leesplankjes, kroontjespennen met inktlap en boekjes met de oude spelling (mensch en zo.) Die waren allemaal met potlood gecorrigeerd. Voor nieuwe boeken was nog geen geld, zo kort na de oorlog.
Die school was zo bouwvallig en dus gevaarlijk dat die gesloten werd en we naar de meisjesschool op de Clemens Meulemanstraat gingen vanaf de 2e klas. De huidige (nieuwe) jongensschool werd intussen gebouwd en vanaf de derde klas ging ik naar die nieuwe school. De meesters die ik me herinner waren Mr. v.d. Ende (klas 1) Meester Essers, Hansen, Hugo Kamps (die kon pracht vertellen over zijn militaire diensttijd), Mans (de vader van de bekende burgemeester) en Creuwels (6). Mevrouw Mans was onderwijzeres en viel in als er een onderwijzer ziek was.
Kort na mijn Lagereschooltijd zijn wij verhuisd naar het Aarveld.
Og heeft ook op deze school gezetten kent alleen nog meester Mans prachtig
mens !
HOI Ik ben Joop Esser uit de Ridderweg . Heb mijn jeugd doorgebracht op de oude jongensscchool
aan de grote weg. Kan mij nog veel leuke dingen herinneren. Onze leraren zoals het endevutje en vaesen
de oude Indien militair Ook Mans ,de vader van Jan (burgemeester) van o.a Kerkrade kan ik mij nog goed
herinneren, fijne man was dat. Nu ik na 36 jaar gelopen te hebben ik met pensioen ben. denk ik nog veel
aan de mooie tijd die ik op Heerlerbaan heb mogen beleven. Groetjes aan de vrienden uit die tijd.
De basisschool waar ik vanaf 1963 ( 1e klas juf. Zucetto) les heb gehad. Ook de schoo van de naar ik denk de vader van de onlangs overleden Jan Mans. Deze woonde in de Dr clemans Meulemanstraat met de achtertuin grenzend aan de hoger gelegen speelplaats verder denk ik vaak terug aan de directeur Creuwels die tijdens een les een poster (zwart/wit) van Manchester United met daarop alle handtekeningen (drukwerk) van spelers zoals Bobby Charlton, Dennis Law, Nibby Stiles en George Best. (Trainer sir Math Busby) afpakte en niet meer terug kreeg. Trots als ik was als fervent voetballer bij RKHBS liet ik poster onder de les aan mede leerlingen zien. Dat was nit done . Een minder leuke herinnering aan het afscheidsjaar in de zesde klas! Marr toch een mooie tijd op de basisschool!
Wat een rijkdom aan mooie persoonlijke herinneringen!
Mijn ‘meesters’ van klas 1 tot en met 6:
Van den Ende, Smulders, Seijben, Essers, Triebels en Creuwels.
De allerbeste herinneringen aan meester Smulders, die oog had voor individuele talenten en die ook stimuleerde. Hij wist dat ik graag las en ik heb nú nog diverse boeken uit zijn ouderlijk huis die hij mij nog tijdens mijn lagere schoolperiode cadeau deed. Een onderwijzer van het klassieke soort die tegelijkertijd zijn tijd vóór was. Ik heb enkele jaren geleden een column aan hem gewijd.
Ik woon al bijna vijftig jaar niet meer op de Heerlerbaan, maar kom er nog geregeld. Bij mijn laatste bezoek zag ik dat de St. Jozefschool gesloopt is. Het décor van zes vormende jaren helaas verdwenen.