Zonder Jan Stuyt had Heerlen er heel anders uitgezien. Hij werd in 1916 op aanraden van o.a. Dr. H. Poels (aalmoezenier van de mijnwerkers) en de zijnen benoemd tot architect van “Ons Limburg”.
Hij ontwierp een zeer omvangrijk oeuvre waarvan in Heerlen verschillende gebouwen te zien zijn zoals: voormalige Vroedvrouwenschool, Ambachtschool, de villa Haex, de villa Duysens en de Corneliuskerk in Heerlerheide (met J.Cuypers).
Jan Stuyt (1868–1934) (1) geldt als een van de belangrijkste Nederlandse kerkenbouwers van de 20ste eeuw. Maar hij ontwierp naast kerken en kloosters, volkswoningbouw, villa’s, zorginstellingen, raadhuizen, bankgebouwen en vele andere soorten gebouwen en ook stedenbouwkundige plannen (2).
Opvallend is de hiërarchie in zijn ontwerpstijl. Zo tekende hij in Haarlem een nieuwe kathedraal met daaromheen voorname villa’s in een parkachtige omgeving op afstand gevolgd door eenvoudiger huizenblokken. In Heerlen werd een uitbreidingsplan gebaseerd op de hiërarchie van het mijnbedrijf. De villa van de mijndirecteur ligt als een wachter bij de ingang van het Molenbergpark, aan de voornaamste Romeinse weg en dicht bij de Hogere Burger School, op enige afstand de mijningenieurs langs de lommerrijke beekoevers en verder weg op de Molenberg de arbeiderswoningen voor de mijnwerkers.
In de opzet die Jan Stuyt in november 1914 maakt voor de tuinstad Sint Jans in Geleen noteert hij de volgende indeling van gebouwen: Zielzorg, Huisvesting, Economie, Sociaal leven, Opvoeding en onderwijs, Armenzorg, Gemeentezorg en Rijkszorg.
In de architectuur gebruikt Stuyt hiërarchische principes bij de ordening van de verschillende bouwmassa’s en door het gebruik van driehoeken.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
Beste dames – heren, Beste Top van Mastrigt,
Ton van Mastrigt verdient een compliment voor deze info’s over “onze” Jan Stuyt in relatie tot Heerlen. Ik zeg dat met des te meer overtuiging omdat ik als oud-Heerlenaar én als oud-bedrijfsarchivaris van de Vereniging “Ons Limburg” in Heerlen (waar ik werkzaam ben geweest sinds oktober 1969), heel wat prachtige tekeningen, correspondentie, enz. van architect Jan Stuyt beheerde.
Naast woningen voor de bij “Ons Limburg” aangesloten woningverenigin-
gen, waren er tekeningen in het centrale archief van “Ons Limburg”van bijvoorbeeld de twee door Stuyt ontworpen gezellenhuizen in Heerlen en Eygelshoven. Over het gezellenhuis in Geleen (ontwerp: ir. Jos th. Cuijpers en compagnon van Stuyt bij “Ons Limburg”) publiceerde ik als heemkundige te Geleen.
Er waren in het genoemde archief van “Ons Limburg” bijvoorbeeld ook tekeningen, enz. over villa’s in het villapark in Heerlen, een school te Welten, enz. Over Stuyt heb ik over zijn werk bij “Ons Limburg” in Heerlen in 1988 gepubliceerd in Het Land van Herle. Toen ook nog een tentoonstelling helpen inrichten in het Heerlense Thermenmuseum, samen met stadsarchivaris Jo Jamar (helaas overleden) en de onvergetelijke Nic Tummers. Het motto was: STUYT EN HEERLEN. Thanks for the memories!
Van de gezellenhuizen in Heerlen en Eygelshoven zal ik nog twee oude ansichtkaarten doormailen naar mevrouw Agnes van der Linde. Ik heb daar ook nog enkele dia’s van.
Ton: nogmaals mijn waardering.
Met een hartelijk, zoals steeds,
“Glück Auf!”
Sjef MAAS
Mijnbouwhistoricus
Geleen Fortunaparek 24 616 EH
046 474 18 28
ik wil hier ook nog even de mijnwerkers woningen van Voerendaal aan toe voegen, deze bestaan 100 jaar en worden binnen kort gesloopt. wij hebben er tegen gevochten, en een paar van deze woningen kunnen behouden. dus het helle mijn verleden in een klap verdwenen uit Voerendaal.
en deze waren ook van Jan Stuyt
Hij was ook de architect van de Vroedvrouwenschool waar ik in 1945 ben geboren. In 1993 verhuisde de Vroedvrouwenschool naar een nieuw gebouw aan de Wijngracht 47 in Kerkrade, ontworpen door architect Arno Meijs te Maastricht; de bronzen ooievaar op het dak van het poortgebouw verhuisde mee. Maar waar is die Ooievaar nu?
http://www.panoramio.com/photo/114816790
http://www.panoramio.com/photo/114816786
Hij was ook de architect van de Openbaren Nutschool aan de Akerstraat-Noord in Treebeek, van enkele ingenieurswoningen aan de Akerstraat in Treebeek en hij was de stedenbouwkundige van een woonwijk in Treebeek en van van woningen aldaar.
Treebeek kende ik op mijn duimpje, omdat ik op de Openbare Nutschool aan de Akerstraat-Noord zat, gelegen naast het Longinstituut van de Gezamenlijke Steenkolenmijnen aan de Horizonstraat 75, waar mijn vader werkte; daarna zat ik op de MULO aan de Trichterweg. De ingenieurswoning aan de Akerstraat 7a in Treebeek werd bewoond door het gezin van ir. Adriaan Paulen (1902-1985), mijningenieur, atleet en voorzitter KNAU en IAAF. Zijn echtgenote zat samen met mijn vader voor de PvdA in de Gemeenteraad van Heerlen. Ik herinner mij de prachtige pauwen in hun tuin nog heel goed. Ook herinner ik mij nog heel goed dat hij ons een keer meenam in zijn enorme Amerikaanse auto. Hij was een echte snelheidsduivel. Nota bene in zo’n Amerikaanse dweil. Graag maak ik van de gelegenheid gebruik om de aandacht te vestigen op de (vergeten) bouwgeschiedenis van het St. Josephziekenhuis in Heerlen. Vanaf ca. 1921 was Eduard Cuypers de architect; hij is een neef/oomzegger van de beroemde architect Pierre Cuypers. Eduard Cuypers wordt wel de vader van de “Amsterdamse School” genoemd, omdat de drie meest bekende architecten van deze stroming in de architectuur op zijn bureau in de Jan Luykenstraat 2 in Amsterdam zijn gevormd, nl. Michel de Klerk (1884-1923), Joan Melchior van der Mey (1878-1949) en Pieter Lodewijk (Piet) Kramer (1881-1961):
http://www.panoramio.com/photo/114726819
http://www.panoramio.com/photo/44686222
http://www.panoramio.com/photo/24827643
Jan Stuyt heeft vorm gegeven aan de idealen van de tuinstadgedachte. Die idealen leefden ook in Frankrijk. Hij was verantwoordelijk voor het stedenbouwkundige plan van Treebeek en voor de architectuur van enkele woningtypen.
Hierbij een verwijzing naar het mijnwerkersgebied in de regio Pas-de Calais in het Noorden van Frankrijk waar de tuinstadgedachte vorm kreeg:
http://www.panoramio.com/photo/114921995
http://www.panoramio.com/photo/114501415
http://www.panoramio.com/photo/114423414
http://www.panoramio.com/photo/114388972
http://www.panoramio.com/photo/114329745
het was inderdaad voor ons een fijn huis . ik herinner me de vader van hans van der woude heel goed , een goede en aardige partijgenoot van mijn moeder . hij werd wethouder , zij was fractievoorzitter .ze waren eeuwig aan de telefoon !!!