Terug in de tijd met Ridder Hoen

Twee weekenden per jaar ga je bij Kasteel Hoensbroek letterlijk terug in de tijd. Het kasteel organiseert dan het Riddertoernooi. Naast de vele leuke kleinschalige activiteiten in de tenten achter het kasteel is er ook een heus riddertoernooi. Vijf ridders vechten hier uit wie de winnaar van het toernooi is. Een van de vijf ridders is Ridder Hoen. Maar waar komt deze ridder vandaan?

De familie Hoen (Hune) wordt al in de 12e eeuw genoemd. Zij heeft bezittingen in de schepenbank Heerlen, waarvan Hoensbroek toen nog deel uitmaakte. Nicolaes Hoen kreeg in 1357 van de hertog van Brabant als tegenprestatie voor een flinke som geld het ambt Kasteel Hoensbroek gedurende diens restauratie rond 1930.van schout van Maastricht. Samen met zijn zoon Herman nam hij aan de zijde van de hertog deel aan de slag bij Baesweiler (1371). Nicolaas sneuvelde en zijn zoon moest worden vrijgekocht. Herman Hoen werd geboren in de “stercke huijsinghe”, het eerste begin van het kasteel Hoensbroek.

Al vóór 1388 was het gebouw een slot, vesting, het “Gebrookhoes” genoemd. In 1388 werd het dorp “In ghen Broeck” afgescheiden van Heerlen en door de hertog tot aparte heerlijkheid verheven. Er onstonden weldra twee familietakken: Hoen van (den) Broek en Hoen van Voerendaal. Hoen van (den) Broek of Hoen tzo Broek is later verbasterd tot Hoensbroek. Tot 1612 bleef deze verdeling bestaan. In 1618 erfde Adriaan van Hoensbroek van zijn oom van moederszijde, Arnold van Boedberg, Schloss Haag bij Geldern in Duitsland. Door het Partagetractaat van 1661 kwam de heerlijkheid Hoensbroek in het Spaanse gebied te liggen. Arnold Adriaan werd door de Spaanse koning in 1675 tot markies (markgraaf) verheven. Hij was eigenaar van 14 heerlijkheden rondom Geldern, behoorde tot de ridderschap van het Overkwartier van Gelre en vervulde een aantal politieke functies.

Midden 18e eeuw had het geslacht Van Hoensbroek door erfenis haar bezittingen uitgebreid met de kastelen Hillenraad en Bleyenbeek en via de vrouwelijke lijn had zij de graventitel verworven. Graaf Lothar Frans stierf in 1796 op kasteel Hoensbroek. Nadien stond het kasteel vaak leeg en werd door een rentmeester beheerd. De graaf woonde op Schloss Haag. In de eerste helft van de 19e eeuw werden nog herstelwerkzaamheden uitgevoerd. Daarna niet meer.

Begin 20e eeuw was het kasteel zo in verval geraakt, dat de graaf besloot het te verkopen op voorwaarde, dat het gerestaureerd zou worden. Pastoor Röselaars van Hoensbroek heeft in de twintiger jaren de Vereeniging Avé Rex Christe opgericht. Deze vereniging heeft het kasteel in 1927 gekocht en is nog steeds eigenaar. Kasteel Hoensbroek is het grootste en best bewaarde kasteel in de regio Maas-Rijn.