‘Reizen zonder zorgen’ met Lissone-Lindeman

Reizen is anno nu van alle dag. We kijken niet meer op wanneer gezinnen met het vliegtuig voor twee weken naar Amerika reizen, of een safari boeken in Afrika, of die – al jaren geplande – rondreis in Australië doorzetten. Twee generaties geleden was dit wel anders. Voor ‘de gewone mens’ bleef het vaak bij uitstapjes naar Valkenburg, Maastricht en een gelukkige was al eens in Amsterdam of Aken geweest. Alleen de aller rijkste kwamen (voor vakantie) over de grens. Veel van die reizen begonnen voor Heerlenaren bij Lissone-Lindeman aan de Pancratiusstraat 26.

Lissone-Lindeman was een landelijke reisorganisatie, de eerste op het Europese continent. Het bureau had in Nederland vestigingen in Amersfoort, Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Breda, Den Haag, Deventer, Dordrecht, Eindhoven, Enschede, Groningen, Haarlem, Heerlen, ‘s-Hertogenbosch, Hilversum, Leeuwarden, Lelden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Utrecht en Zeist.

Met tegenzin naar Londen
De aanleiding tot het opzetten van de reisorganisatie begon door het hardnekkige verlangen van de bejaarde plattelandsdokter Haksteen om met zijn vrouw en een paar kennissen een weekje naar Londen te gaan. De arts klopte voor de verzorging van zijn reis aan bij Jac P. Lissone, die als expediteur een wekelijkse bodedienst op Londen had. Lissone had aanvankelijk grote bezwaren, maar liet zich tenslotte toch overhalen. Al ging het nog steeds niet van harte. De reis die begon op 24 mei 1876 werd een groot succes. De deelnemers waren zo enthousiast, dat zij in een advertentie in de kranten hun erkentelijkheid betuigden aan de heer Lissone. Het eerste reisbureau op het Europese continent werd hiermee een feit. Alleen in Engeland was al een reisbureau actief. Daar was in 1841 Cook opgericht. Het reisbureau Lissone nam in omvang en populariteit geleidelijk toe. Er werden reizen gemaakt naar het eiland Wight, de Schotse Hooglanden, Rusland, Amerika en Jeruzalem. Er kon geen wereldtentoonstelling zijn of de heer Lissone trok er met een gezelschap naar toe.

De toenemende kennis van het reisbureau van alles wat voor reizigers van belang was gaf aan het bureau in verschillende landen grote bekendheid. Deze bracht de ondernemende leiders betrouwbare informatie over Nederland aan buitenlanders. Op deze wijze werkte het reisbureau aan twee zijden. Met de opkomst van de mijnen in het zuiden van Nederland en de groeiende welvaart in Heerlen werden met name bij Lissone-Lindeman reizen geboekt door Heerlenaren die hun geëmigreerde familieleden konden bezoeken.

Eerste Wereld oorlog
De Eerste Wereldoorlog legde het bedrijf van Lissone zo goed als stil. De activiteiten werden verlegd naar het opsporen en terugbezorgen van bagage, die Nederlanders tijdens hun overhaaste vlucht naar hun vaderland in het buitenland hadden achtergelaten. Over reisbureau Lindeman is minder bekend. Het merendeel van de gegevens is tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren gegaan.Het is wel bekend dat de heer Abraham Jacobus Lindeman als oud- Indisch ambtenaar zoveel verzoeken kreeg om inlichtingen over Indië en de passagemogelijkheden daarheen, dat hij besloot een reisbureau op te richten. Tussen Lissone en Lindeman ontstond een felle concurrentiestrijd, die de zaken van beide bureaus niet ten goede kwam. In 1928 kwam hier een einde aan. De concurrentie maakte plaats voor een nauwe samenwerking. Die later gevolgd werd door een volledige fusie. Tot de vele werkzaamheden van Lissone-Lindeman behoorde in 1937 de verzorging van de huwelijksreis van koningin Juliana en prins Bernhard.

Tweede Wereld oorlog
Ook gedurende de Tweede Wereldoorlog lag de bedrijvigheid nagenoeg stil. Van reizen was geen sprake meer. Pogingen om eenzelfde dienstverlening in te stellen als tijdens de Eerste Wereldoorlog mislukten. Na 1945 werden de zaken weer energiek aangepakt. Er volgde een nieuwe periode van grote bloei. Met de totstandkoming van de Nederlandse Scheepvaart Unie – die een meerderheidsdeelneming bezat in reisbureau Lissone-Lindeman en tevens de enige aandeelhouder was van Ruys-Intraned Reisagenten – kwamen de reisbureaus van Lissone-Lindeman en Ruys-Intraned onder één dak. Uit de reisbureaus Lissone- Lindeman en Ruys Intraned Reisagenten werd op 1 januari 1974 de naam Lissone-Lindeman/Ruys geboren, een naam die ook internationaal een begrip is. Vanaf april 1974 hebben KLM, de Nederlandse Scheepvaart Unie en Nederlandse Spoorwegen zich gebundeld in de Holland International Travel Group B.V. De reisbureau-organisatie Lissone-Lindeman/Ruys maakt een belangrijk onderdeel uit van deze groepering.

Het pand in Heerlen
Het statige pand in Heerlen dat ontworpen is door G.H.M. Holt staat er nog steeds. Het heeft nog niet aan uitstraling verloren. Alleen is er voor de voorbijganger niets meer dat aan een reisbureau doet denken. De begane grond deelde Reisbureau Lissone Lindeman met het kantoor van het BFM (Beambten Fonds voor het Mijnbedrijf). Momenteel wordt een deel van het pand gebruikt door drukkerij ‘Ink for All’. De gevel bestaat uit één raster van kozijn- en loggiaopeningen. Het pand heeft een driedeling bestaande uit: een begane grond met vrij dragende kolommen; drie verdiepingen omsloten met een terug liggende omranding en een zogenaamde setback.

Ondanks een recente verbouwing is dit gebouw een voorbeeld van het veranderingsproces van agrarisch dorp naar moderne stad.