Wat als? Wat als het theater zoals we dat nu in Heerlen kennen, niet gebouwd zou zijn tussen de Geerstraat en winkelcentrum ‘LOON, maar aan het Raadhuisplein? Het is een van de vele voorbeelden die door je hoofd schiet bij het bezoeken van de tentoonstelling ‘Un Built’ in het Glaspaleis.
Heerlen is een stad met een reputatie als het aankomt op bouwprojecten. Al vele malen verschoof de focus van het centrum van de stad door (nieuw)bouw. Dit kwam de stad niet altijd ten goede. Maar waar plannen gemaakt worden voor nieuwbouw, vallen ook plannen af. Enkele van die geannuleerde plannen zijn aan de hand van maquettes, tekeningen en kaarten in de tentoonstelling te zien.
Zo zien we van eerder genoemd plan rondom het theater diverse tekeningen die een goede voorstelling geven van een ‘alternatief Heerlen’. Een ander bouwplan uit de jaren ’70: een uitbreiding van winkelcentrum ‘LOON is nu niet meer denkbaar. Echter zien we niet alleen de plannen in ‘Un Built’, ook de context en tijd worden beschreven. Dit maakt sommige ideeën minder redikul dan ze in eerste instantie lijken.
Een tweede Glaspaleis
Een ander opvallend project betreft een ’tweede Glaspaleis’ naast het huidige Glaspaleis. Hoewel de schetsen veelbelovend uitzien, is het misschien maar goed dat dìt plan niet is uitgevoerd zoals getoond in de expositie. Rijksmonument Apotheek Claessens uit 1918 had er namelijk plaats voor moeten maken.
Met een goede voorgeschiedenis, details en beeldmateriaal geeft de tentoonstelling niet alleen een overzicht van ‘Heerlense alternatieven’. Het geeft ook genoeg stof tot fantaseren voor de toekomst over de verdere mogelijkheden die een stad als Heerlen heeft en dat maakt de tentoonstelling het bezoeken waard.
De expositie is tot 18-01-2015 te bezoeken in het Glaspaleis in Heerlen. Meer informatie.
Klik op linksstaande QR-code. Print de QR-code uit en hang deze op. Door te scannen met een telefoon komen bezoekers direct uit bij dit verhaal.
“Alles van waarde is weerloos” heeft Lucebert eens gezegd. Ik was het er altijd graag mee eens, maar ik ben niet denklui. Als iets genoeg waarde heeft en als mensen weerbaar zijn, dan krijgt Lucebert geen gelijk. Misschien is de tragiek van Heerlen wel, dat de historische waarden net niet genoeg waarden vertegenwoordigden, en waren de mensen ook niet echt weerbaar, gegroeid uit paternalisme.
Heerlen maakt een zgn. moderniseringsslag door, al vele decennia lang, een waar geen einde aan lijkt te komen. En de drager is “infrastructuur”. In die zin heeft de Amerikaan David Jokinen gewonnen met zijn plan “geef de stad een kans”. Hij had in 1968 voorbeeldplannen gemaakt voor Amsterdam, Deventer en Maastricht. Alleen in Amsterdam is de oorlog (Nieuwmarktbuurt) echt gevoerd en heeft hij die verloren. In Brussel is precies het omgekeerde gebeurd. Om misverstanden te voorkomen, het was geen oorlog om een buurt te sparen. In Amsterdam is gebleken dat “alles van waarde wel degelijk weerbaar is”. Laat de waarden spreken. Spreek je liefde uit en sta daar dan ook voor. Het is nooit te laat.
P.S.: Ik ben het van harte eens met de sloop van het winkelcentrum ‘t Loon. Met het potentieel dat dan vrij komt is veel goeds te doen in de bestaande stad. Het plan met de doorbraak in de Saroleastraat, de aanleg van de Promenade en ‘t Loon was een sterk staaltje van eindbeeldplanning, waarbij de tussenliggende fasen werden verwaarloosd vanuit de diepe wens om het eind te halen. ‘t Loon was te hoog en te ver vooruit gegrepen. Grote stappen snel thuis.
Wat maakt een stad tot een stad. Wat maakt een koor tot een koor. Wat maakt een hamer tot een hamer?
Al die gebouwen, bomen en wegen, die losse noten, die losse stemmen, dat stukje hout en ijzer.
Het is niks zonder de compositie, de componist en de dirigent.
In de praktijk van alledag mag de bureaucratie het oplossen, maar de bureaucratie arrangeert alleen maar het democratisch proces, de procedure, en dat zelfs op een onvolmaakte manier.
We moeten terug naar de stadsbouwmeester, maar niet een in vaste dienst met een cao voor het leven.
Een bouwmeester die respect afdwingt en die uit zichzelf vertrekt als hij of zij dat respect niet ontvangt.