Een van de gevangen die in Kamp Vught overleden is, was Dhr. Rooijkackers, geboren in Heerlen

Nationaal of regionaal verbindingen zoeken met mensen en historische gebeurtenissen, dat maakt het dat geschiedenis zo dichtbij kan komen…

Aan de vooravond van 4 en 5 mei 2015 brachten wij een bezoek aan Kamp Vught nabij de IJzeren Man in Brabant. Het kamp, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog het enige SS-concentratiekamp buiten Duitsland en het door Duitsland geannexeerde gebied was, werd opgezet naar het model van andere kampen in nazi-Duitsland. De SS had behoefte aan ruimte omdat de doorgangskampen in Amersfoort en Westerbork de toenemende stroom gevangenen niet meer konden verwerken.

In totaal werden er ruim 31.000 mensen in het kamp gedetineerd, waaronder 12.000 Joden en verder politieke gevangenen, Roma en Sinti, verzetsstrijders, Jehova’s getuigen, homoseksuelen, zwervers, criminelen en zwarthandelaren.

Wilhelmus Rooijkackers
Een van de gevangen die in Kamp Vught omgekomen is, was Wilhelmus Rooijkackers.

Geboren op 13 maart 1918 in Heerlen. Wim woont tijdens de oorlog in Heerlen en is handelscorrespondent van beroep. Vanaf 1943 houdt Wim zich met een drietal andere verzetsstrijders bezig met hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen. Daarnaast is Wim zeer actief in een pilotenlijn. Deze organisatie onder leiding van majoor Bensen brengt ongeveer 130 geallieerde piloten terug naar Engeland.

Auto
De verzetsgroep waar Wim deel van uitmaakt, blijkt geïnfiltreerd. Wim en enkele anderen hebben er een vermoeden van door wie ze geïnfiltreerd zijn. Er wordt besloten dat Wim een aanslag zal plegen op één van de verraders. Deze aanslag mislukt. De verzetsgroep maakt vaak gebruik van de auto van mevrouw Bensen-Offermans. Zij is verloskundige en heeft haar auto dag en nacht nodig voor het uitoefenen van haar beroep. De auto wordt vaak gebruikt voor het vervoer van wapens en explosieven. Nadat de auto bij een aanslag is gesignaleerd, moet zij net als Wim onderduiken. De vriendin van Wim zal tijdelijk op het huis van mevrouw Bensen passen. Wanneer zij naar haar onderduikadres vertrekt, vraagt Wim of hij een stuk mee kan rijden. Ze stuiten onderweg op een patrouille van de Sipo (Sicherheitspolizei) en Wim springt uit de auto. Mevrouw Bensen moet uitleggen waarom ze zo laat onderweg is. Haar uitleg dat ze op weg is naar een bevalling wordt geaccepteerd, maar ze moet de auto achterlaten.

De volgende dag krijgt mevrouw Bensen te horen dat ze haar auto in Maastricht kan ophalen. Wim staat er op met haar mee te gaan. Ze nemen de trein naar Maastricht, waar beiden afzonderlijk uitgebreid worden verhoord. Zowel mevrouw Bensen als Wim worden in hechtenis genomen. Bij een overval op het Huis van Bewaring in Maastricht wordt mevrouw Bensen bevrijd. Wim wordt overgebracht naar kamp Vught, waar hij op 5 september 1944 wordt gefusilleerd.

Karel Clemens van Berckel
Hoewel Karel Clemens van Berckel niet is geboren in Heerlen, heeft hij een nauwe band met de Limburgse stad.

Karel wordt geboren in Delft en doorloopt na de lagere school en het gymnasium een medische studie in Amsterdam. Enige jaren is Karel assistent in Amsterdam, maar daarna gaat hij zijn kennis op het gebied van chirurgie voltooien door één jaar in Wenen en één jaar in Parijs de dan befaamde medische faculteiten te bezoeken en zich verder te bekwamen.

Heerlen
Terug in Amsterdam heeft Karel enige jaren een praktijk aan huis, tot aan zijn benoeming, omstreeks 1930, als chef de clinique aan het St. Jozefziekenhuis te Heerlen. Het is in die tijd niet gemakkelijk als “Hollander”, zoals men zegt, in Limburg te wonen, maar dank zij zijn vriendelijke omgang met de directie, de zusters en patiënten, lukt het Karel van Berckel zijn eigen plaats in Heerlen te veroveren. De chirurgische afdeling van het St. Jozefziekenhuis staat als medisch centrum van de Mijnstreek vaak onder zware druk. Mijnongelukken komen frequent voor en de staf van de chirurgische afdeling is zeer beperkt, zodat het niet zelden voorkomt, dat Karel ‘s nachts opgeroepen wordt. Ondanks die druk neemt Karel de tijd om zich op de hoogte te houden van de nieuwste ontwikkelingen op medisch gebied, door het lezen van vakliteratuur.

Medisch verzet
Op medisch gebied weigert Karel lid te worden van de medische “Kammer”, daarentegen is hij actief lid van het medisch verzet. Zo geeft Karel arbeiders met gezinnen die opgeroepen worden in Duitsland te gaan werken medische certificaten, zodat de mannen in Nederland kunnen blijven. Neergeschoten geallieerde piloten die zich met hun parachutes weten te redden, komen dank zij het hoofd van de brandweerdienst, de heer Bongaerts, als het nodig is onder medische behandeling van Karel; om daarna via België, Frankrijk en Spanje terug te keren naar Engeland. De bezetter vermoedt dat er zich in Karels huis het een en ander afspeelt en in 1943 komt de SD hem halen. Karel en zijn dochter Charlotte, ook zij is actief in het verzet, worden evenwel ingelicht door de Heerlense politie, zodat zij op tijd kunnen vluchten. Karel gaat enige weken logeren bij zijn oom, een pastoor, in Noord-Holland. In 1944, als er als gevolg van de sluiting van de universiteiten een jaar eerder praktisch geen nieuwe assistenten op de chirurgische afdeling komen, krijgt Karel het zo druk dat hij meestal in het ziekenhuis blijft logeren.

Slaapmiddel
Nadat een verzetsman van de OD in een val van de SD is gelopen, wordt deze gewond naar het ziekenhuis in Heerlen gebracht. Karel opereert het slachtoffer, waarna de man in een kamertje komt te liggen waar hij wordt bewaakt door de SD in verband met verdere ondervragingen. Karel geeft de bewaker een kop thee met een slaapmiddel, waarna de gewonde verzetsman kan ontsnappen en onderduiken. Als represaille voor deze ontsnapping worden de moeder, drie zussen en een broer van deze verzetsman in Kamp Vught opgesloten.

Bunker
Veertien dagen later wordt Karel gearresteerd en naar Maastricht overgebracht, daarna wordt hij opgesloten in de bunker in Kamp Vught. Op 5 september 1944 wordt Karel van Berckel gefusilleerd.

Dit zijn twee fragmenten van de levensverhalen gepubliceerd op de website van Kamp Vught. In de verhalen kunnen fouten voorkomen die bij constatering of ontdekking worden gecorrigeerd. Heeft u meer gegevens? Laat het hen weten; uw informatie is welkom!

Kamp Vught
Het huidige te bezoeken Kamp Vught beslaat nog maar een fractie van het originele formaat. Een nagebouwde barak, het crematorium en enkele uitkijktorens geven evengoed een indrukwekkend idee van het voormalige kamp. Het museumgebouw, een kindergedenkteken liggen ook op het terrein dat in de punt van het originele kamp ligt, dat 1 km bij ruim 350 meter groot was.

Zie voor meer informatie:
www.nmkampvught.nl