Meezenbroeker op de Neutrale Volksschool

Graag wil ik mijn indrukken delen uit de tijd dat ik woonachtig was in Schaesbergerveld en mij als een Meezenbroeker op de Neutrale Volksschool (NVS) heb gevoeld.

Nu op 13 april 2016, de dag dat ik 65 ben geworden, kijk ik op een enerverende periode terug. Inmiddels de tweede keer getrouwd, uit het eerste huwelijk drie zonen en enkele kleinkinderen, Biologische een ook aangetrouwd. De zonen Alexander, Bjorn en Christian. Alexander woont in Rotterdam, Christian in het centrum van Heerlen en Bjorn, hoe kan het, in Meezenbroek. In de buurt bij de vijver, waar ik mijn schoolcarrière begon op de kleuterschool tegenover de kerk dicht bij de vijver.

Toen ik op die kleuterschool in Meezenbroek zat mocht ik een keer een dagje mee met mijn twee jaar oudere broer Wim (toen nog ‘Willie’) naar de NVS. Ook heb ik nog een broer Arie die 10 jaar ouder is. Het nieuwe schooljaar zou ik zelf namelijk ook naar de NVS gaan. Die dag, ik was toen 5 jaar, zal ik niet meer vergeten want die eerste kennismaking was indrukwekkend…

Wij woonden in schaesbergerveld en dat was van huis uit ongeveer een kwartier stevig doorlopen naar school. Kinderen uit mijn buurt, zoals Jopie Buitendijk, Stan Bialec, Frieda van den Broek, gingen ook naar de NVS. Ondanks dat in onze buurt een eigen school werd gebouwd. Streng katholiek zoals ik later moest en mocht beleven. De eerste jaren op de NVS staan mij niet goed meer bij. Ik was meen ik aanvankelijk middelmatige leerling. Aan mijn verblijf op de NVS kwam in de 3e klas een tijdelijk einde. Ik werd aan het einde van het jaar bevorderd van klas 3a naar klas 3b. Mijn vader wilde daarover uitleg en op school kreeg mijn vader als uitleg dat een overgang van 3a naar 3b een bevordering was. Dat pikte mijn vader niet en ik wisselde van school. Ik ging naar de nieuwe katholieke school aan de Eindhovenstraat in Schaesbergerveld. Dat was ook maar een kort verblijf. In begon in klas 4 en op die school, de St. Janschool, gingen alle leerlingen twee keer per week tijdens de les naar de kerk. Ook ging het hoofd van de school mee naar de kerk en hij gaf tijdens de zang met zijn “ronde” mondharmonica de toon aan. Ik had aanvankelijk een lerares, juffrouw Hoepermans waar ik goed mee kon (en/of omgekeerd) Het volgende jaar liep minder goed. Ik hoefde vanwege mijn enthousiasme niet meer mee naar de kerk en ook op de zangles was ik niet graag gezien. Ik wist toen nog niet dat ik later ook nog eens o.a. directeur van een grotere muziekschool zou worden.

Zoals ik hiervoor aangaf, had ik een 10 jaar oudere broer Arie. Hij was op 16 jarige leeftijd al begonnen met een opleiding voor beroepsonderofficier op de Koninklijke Militaire School (KMS) te Weert. Op dat complex zitten nu anno 2016 een groep vluchtelingen. Arie kocht als ambitieuze militair af en toe een maandblad, toen nog met de naam “de Lach”, tegenwoordig waarschijnlijk onder de naam “de playboy”. Op enig moment ontdekte ik thuis een “de Lach”. Dat kon goed omdat Arie ieder weekend thuis in schaesbergerveld was en door de weeks in Weert. Ik vond de plaatjes wel interessant en knipte er een uit. Nam deze mee naar school en liet het plaatje, een foto van een schaars geklede dame, in de klas van hand tot hand gaan. Dat werd door de meester ontdekt en mijn vader moest naar de St. Janschool komen. Hij kon de wrevel bijleggen door een excuus te maken en er op te willen letten dat ik thuis niet meer bij deze lectuur in aanraking zou kunnen komen. Dat kon mijn vader wel toezeggen maar hij wilde het plaatje terughebben, want dit behoorde mijn broer toe en die viel niet onder censuur. Toen plofte de bom. Hoe kon een goedgeaarde familie zo’n blaadje nu in huis hebben?! Het resultaat was dat ik weer van school moest veranderen. En hoe kon het. Ik ging weer terug naar de NVS. Kwam in de klas bij meester Ter Beek. Toen begon voor mij een tweejarige periode die ik zeker met veel plezier heb beleefd. In die periode verhuisde ik ook van de katholieke padvinderij uit schaesbergerveld die nauw verbonden was met de St Janschool naar de Verkennerij boven aan de Kasteellaan (Bij boerenslot). Was al een tijd lid van de wandelvereniging (WSV) “de Meezen” in Meezenbroek en doorleefde bij “de Meezen” drie leeftijdsgroepen in ruim 10 jaar tijd.

Het eerste jaar terug op de NVS in de klas bij meester Ter Beek ontmoette ik mijn buurtgenoten zoals hiervoor aangegeven. Ook mijn direct tegenover wonende buurjongen Ton Ouwerkerk. Bij broer Wim ging veel om met Frans, de broer van Ton. Ik herinner mij nog goed dat ik aan het eind van het jaar, kennelijk niet serieus of goed genoeg, van meester Ter Beek niet over mocht naar de volgende klas. Gelukkig kwam mijn vader en de meester overeen dat ik na een aantal bijlessen bij de meester thuis op de Molenberg onder voorwaarden wel over mocht naar de volgende klas. Het laatste leerjaar zat ik de klas bij meester Peroen. Iemand van de oude stempel met veel discipline. In andere vertellingen lees ik dat medeleerlingen meester Peroen niet zo zagen zitten. Voor mij was het een oplossing. Discipline had ik nodig. Ook keek ik tegen hem op. Hij was namelijk ook leraar op de KMS te Weert en gaaf daar les aan mijn oudste broer Arie. Meester Peroen gaf heel gestructureerd schrijfles. Elke beweging van de hand voor het schrijven van elke letter werd gedirigeerd. Door mijn schoolwisseling schreef ik recht en schuin door elkaar. Meester Peroen bracht daar een einde aan. Ik mocht kiezen. Recht of schuin. Dat betekende wel zweet en tranen. Later tijdens een reünie werd ik daar door een mede scholiere nog aan herinnerd. Ik denk dat het Els van de Kroft was.

Op de NVS heb ik een prachtige tijd beleefd. Met Corry Italiaander ben ik op 10-jarige leeftijd voor de eerste keer naar de judo gegaan. Judoclub Krystek in Heerlen een sport die ik nog tot mijn 20e wekelijks en ook daarna nog met vlagen enige tijd heb beoefend. Johan Bloemink had een klein hondje, een pincher, die tijdens het wandelen is verongelukt, een klasgenootje verongelukte thuis in de directe omgeving dodelijk. Twee keer ging ik voor zes weken naar een koloniehuis in Egmond aan Zee waarvan een keer met een broertje van mijn klasgenootje Frieda van den Broek. Kennelijk om vooral mijn moeder een beetje tot rust te laten komen. Ik was namelijk niet gemakkelijk en dat realiseer ik mij nu zelfs nog. Tijdens het afscheidsfeest toen wij de school verlieten werd in de gymzaal van de NVS een feest gegeven. Ik mocht met Corry Italiaander een judodemonstratie geven. Dat deden wij op enkele beddenspreien. Ook deze belevenis is mij tot nu toe bijgebleven. Tijdens een reünie die in de beginjaren 90 werd gehouden in het gemeenschapshuis te schaesbergerveld kwam onze oude klas van meester Ter Beek weer bij elkaar. De school was er niet meer maar het archief was nog bereikbaar omdat het kennelijk naar de minister de Visserschool was overgebracht. Ook was er een vroegere leerlinge, Els van der Kroft, die over een bijna fotografisch geheugen beschikte en veel gegevens kon reproduceren. Zo ook herinnerde zij zich ons woonadres waar mijn vader nog steeds woonde.

Ikzelf was al meerdere keren, ook in verband met studie en beroep, verhuisd. Bijna iedereen, ik denk op twee leerlingen na, Corry Italiaander was kennelijk met handel bezig rond het Heerlense station, en een andere leerling was overleden, was iedereen aanwezig met bijna iedereen een partner. Peter klever, voeger nog woonachtig op de “Apenkooi” en later de “cygrano” (zand) groeve speelde citer als vroeger. Had inmiddels wel een letsel aan de handen maar had nog extra geoefend. Bij navraag viel het op, tenminste wanneer niemand aanleiding vond een ander beeld te willen geven, dat iedereen actief was in het arbeidsproces. In een tijd dat dit voor de nieuwe opkomende jeugd een probleem was en werkloosheid al omvangrijk was. ik was nog verrast door het grote aantal leerlingen vroeger in de klas. Meer dan 40. Tijdens de reünie moeste wij als uitzondering nog een keer in rijen van twee op de gang gaan staan en kwamen na het luiden van de bel door meester Ter Beek, die nog altijd in het onderwijs zat, de zaal binnen. Wat een belevenis!

Herman Groenheide schreef dit verhaal als reactie op het in 2011 gepubliceerd De Neutrale Volksschool in Meezenbroek van Bert Nijkamp.