Stadswandeling Heerlen Vertelt 2017

Het was alweer een jaar geleden en dus werd het hoog tijd: een nieuwe stadswandeling van Heerlen Vertelt! Met ervaren gids Peter Crombach aan het roer, verkende deze wandeling een geheel nieuwe route. Lees, kijk en luister mee naar een terugblik op de Heerlen Vertelt Stadswandeling 2017.

De start is eigenlijk een van de weinige plekken die overeenkwam met de route van vorig jaar: de grote boom in de Geleenstraat. Vanaf daar wordt de wandeling vervolgd over een nieuwe route. In de Dautzenbergstraat vertelde gids Crombach aan de hand van voorbeelden hoe je gevels van een gebouw kunt ‘lezen’. In Heerlen is veel te zien en te beleven op het gebied van ‘jonge’ architectuur. ‘Met name in de Saroleastraat en Oranje Nassaustraat loont het zich om omhoog te kijken naar de bovenverdiepingen’, zegt Peter. ‘Prachtige gevels’.

Het werd min of meer onbedoeld een rode draad tijdens de wandeling: architectuur. Voormalig Burgemeester van Grunsven (van 1926-1961 burgemeester) had grootse plannen met Peter’, weet Peter te vertellen Heerlen. ‘Hij wilde van het dorp Heerlen een grote, vernieuwende stad maken en omringde zich met architecten en stedenbouwkundigen van naam zoals Peutz, Wielders, Kleijnen, Boosten en ook Jan Stuyt.’ Met name Peutz ontwierp gebouwen die beeldbepalend waren en zijn voor Heerlen: het gemeentehuis, de stadsschouwburg, het glaspaleis en de Royal. Allemaal plekken die aanbod kwamen deze wandeling.

Ook is er aandacht voor de bijzondere Joodse geschiedenis van Heerlen, aan de hand van de recent geplaatste maquette bij de voormalige Joodse synagoge. Gelegen achter een pand aan het Stationsplein, wordt er verteld over deze maar ook andere Joodse begraafplaatsen in de stad.

Royal en Maankwartier
Aandacht voor, en terugblikken op, het gebouw van de voormalige Royal bioscoop met een roemrijke geschiedenis. Opgemerkt werd dat er bij het realiseren van een nieuw gebouw altijd wel kritiek of weerstand is geweest. ‘Veel mensen hadden – en hebben – moeite met verandering’, zegt Peter. In die context werd het ambitieuze Maankwartier nader toegelicht. Een bouwplan dat zijn weerga niet kent. Nu ongeveer een derde van het plan is gerealiseerd, met het Maanplein en directe omgeving als tastbaar voorbeeld, groeit toch langzaam de waardering en het positieve gevoel. Tenminste, onder de deelnemers van de wandeling.

De Oranje Nassaustraat wordt door Peter aangeduid als een straat waarin de veranderingen in de maatschappij, in de laatste 100 jaar, telkens voelbaar en tastbaar waren. ‘Het werd gebouwd als woonstraat en werd een winkelstraat met speciaalzaken. Toen Schunck het Glaspaleis verliet en in het nieuwe pand aan de Promenade trok (1964) was de loop uit de straat. Ondernemers
hadden het moeilijk, het hele gebied werd voetgangerszone. Tegenwoordig is met name de opkomst van het internet-winkelen een van de redenen van de vele leegstand.’

Intermezzo?

Tijdens de wandeling opent een jonge en ambitieuze ondernemer spontaan zijn deuren voor de groep. Aan de Oranje Nassaustraat heeft hij een autenthiek pand verbouwd en karakteristiek ingericht. Ook wist hij het nodige te vertellen over de omliggende panden en de straat. Een bijzonder en welkom intermezzo.

Op de hoek van de Dautzenbergstraat/Wilhelminaplein wordt stilgestaan bij de vele veranderingen in de stad. Een deelnemer meende zich er 50 jaar geleden een apotheek met een gaper te herinneren, in het stuk Willemstraat tussen het plein en de spoorwegovergang. We zijn erg benieuwd of lezers dit kunnen bevestigen.

Op de Bongerd staan we tenslotte nog even stil bij het Glaspaleis, een ontwerp van Peutz. Na alle architectonische weetjes gedurende de wandeling was er alom bewondering voor dit, voor die tijd, toch knap staaltje. Ook in technisch opzicht. ‘Zo zorgden de vele ramen niet alleen voor veel licht, maar was er door de ruimte tussen vloeren en glas een ingenieus systeem ontwikkeld voor
lucht en warmte circulatie,’ zegt Peter.

De ‘belofte’ om er een leerzame, maar tevens ontspannen en gezellige wandeling van te maken, werd andermaal waargemaakt.

Livestream
Een kleine tien minuten van de wandeling werd live uitgezonden via Facebook. Honderden geïnteresseerden keken mee. Kijk de stream hier terug:

Bekijk hier een compilatie van de wandeling.