[80 jaar bevrijding] Het gastenboek van de familie Willems

Rieneke Willems woonde in 1944 met haar ouders en elf broers en zussen aan de Pater Beatesstraat in Heerlen (toen de Looierstraat genaamd*). Het huis lag pal tegenover een patronaatsgebouw, het Fransiscushuis genaamd. Links en rechts geflankeerd door een meisjesbasisschool aan de ene zijde en een jongensschool aan de andere. Nadat de Amerikanen in september Heerlen bevrijd hadden, veranderde het patronaatsgebouw in een militaire post.

Ambulances reden er af en aan herinnert Rieneke zich, het was voor het eerst dat ze een gewonde soldaat zag. Uit de wagen werd een man geladen met een infuus in zijn arm. Het leek van een andere wereld te komen.

Gastenboek
Minder dan dat moet het voor de jonge militairen ook niet geweest zijn. Futloos en wezenloos arriveerden de Amerikaanse soldaten in Heerlen voor drie dagen verlof vanhetfront. Tegen de regels in, haalden Rienekes ouders de soldaten bij hun in huis. Zij schoven bij hen aan tafel en konden er voor even ervaren wat hen het meest dierbaar leek te zijn: huiselijkheid en familie. De soldaten haalden foto’s tevoorschijn, van hun gehuwden, familie en kinderen. Elke avond was er Amerikaans bezoek. Er werd gegeten, gepraat en gezongen. Rieneke was toen zo’n 16, 17 jaar. Hoeveel het voor de soldaten betekende, leeft niet alleen in Rienekes herinnering. Wanneer er bezoek was, werd een gastenboek tevoorschijn gehaald. Meer dan 80 soldaten lieten een persoonlijke bood- schap achter in het schriftje, dat zij nog steeds bewaart.

Aan de keukentafel vonden niet Rienekes enige ontmoetingen plaats met de Amerikaanse soldaten. Zowel het lokale als het militaire gezag boog zich over de vraag waar de frontsoldaten behoefte aan hadden wanneer zij in Heerlen weer enkele dagen mens mochten zijn. En vooral: hoe kon men op een zedelijke en ordelijke manier dit in banen leiden? Dansen was het antwoord. In samenspraak met het Apostolaat van het Front en enkele notabelen van Heerlen, werd het Dans-Comité Heerlen opgericht. Het comité bestond uit vooraanstaande dames, zoals de echtgenote van de burgemeester, mevrouw van Grunsven-Janssen, en werd aangevoerd door een katholieke pater en een protestantse dominee.

Ook de moeder van Rieneke, mevrouw Reuten-Van den Heuvel, nam zitting in het comité. De club organiseerde dansavonden en maakte een zorgvuldige selectie van jonge Heerlense meisjes die aanwezig mochten zijn als danspartner. De belangrijkste eis was dat je Engels kon spreken, waardoor ook Rieneke door de selectie kwam. Ze werden gewezen op hun verantwoordelijkheid om de soldaten op te monteren voor hun strijd. Op het blauwe paspoortje dat de meisjes ontvingen werden zij aangeduid als ‘medewerkster’ en tekenden zij voor de strenge regels waar- aan de danspartners zich dienden te houden, zoals: “Het is verboden: zich door militairen naar huis te laten brengen.”

Foto:
Heerlenaren vragen om een handtekening van een Amerikaanse soldaat. Collectie: Rijckheyt.